2
บทนํ
า
กระบวนการผลิ
ตวุ
นมะพร
าวจํ
าเป
นต
องคํ
านึ
งถึ
ง
วั
ตถุ
ดิ
บ แหล
งคาร
บอน ไนโตรเจนและค
าความเป
น
กรด-ด
าง เพื่
อให
ได
วุ
นมะพร
าวที่
มี
คุ
ณภาพดี
ป
จจุ
บั
น
แหล
งคาร
บอนที่
ใช
ในการผลิ
ตวุ
นมะพร
าวเป
นน้ํ
าตาล
ทราย
(ซู
โครส)
เพี
ยงอย
างเดี
ยวซึ่
งมี
ราคาแพงถึ
ง
กิ
โลกรั
มละ 20-25 บาท ส
งผลให
ต
นทุ
นในการผลิ
ต
วุ
นมะพร
าวสู
งขึ้
นจากการสํ
ารวจของสํ
านั
กงานเกษตร
พบว
าจั
งหวั
ดนครศรี
ธรรมราชมี
พื้
นที่
ป
าจากประมาณ
25,594 ไร
สามารถผลิ
ตเป
นน้ํ
าตาลจากได
11,000
กิ
โลกรั
มต
อวั
น (นพรั
ตน
บํ
ารุ
งรั
กษ
, 2544) จาก
การศึ
กษานํ
าน้ํ
าตาลจากมาผลิ
ตเป
นวุ
นมะพร
าวเบื้
อง
ต
น
พบว
าวุ
นมะพร
าวมี
กลิ่
นหอมเฉพาะตั
วตาม
ธรรมชาติ
ของน้ํ
าตาลจาก
และแผ
นวุ
นมี
ลั
กษณะสี
เหลื
องนวล แต
ป
ญหาที่
พบคื
อแผ
นวุ
นที่
ได
มี
ลั
กษณะ
บางและผลผลิ
ตต่ํ
า
สาเหตุ
จากขาดการศึ
กษาวิ
จั
ย
เกี
่
ยวกั
บระดั
บความเข
มข
นน้ํ
าตาลจากที่
ผลิ
ต
แหล
ง
ไนโตรเจน และค
าความเป
นกรด-ด
างของน้ํ
าหมั
กเริ่
ม
ต
นที่
เหมาะสม เพื่
อให
วุ
นมะพร
าวมี
ความหนา และ
ปริ
มาณผลผลิ
ตสู
งสุ
ด นอกจากนี้
น้ํ
าตาลจากยั
งเป
น
แหล
งคาร
บอนที่
ได
มาจากซู
โครส และฟรุ
กโตส จึ
งนํ
า
น้ํ
าตาลจากมาเป
นแหล
งคาร
บอนในการผลิ
ตวุ
น
มะพร
าวแทนน้ํ
าตาลทราย
เพื่
อส
งเสริ
มภู
มิ
ป
ญญา
ท
องถิ่
นและสร
างเอกลั
กษณ
ในการผลิ
ตวุ
นมะพร
าว
ส
วนแหล
งไนโตรเจนที่
นิ
ยมใช
โดยทั่
วไป
ได
แก
แมกนี
เซี
ยมซั
ลเฟต แอมโมเนี
ยมซั
ลเฟต และ
ยี
สต
สกั
ด (yeast extract) (สมใจ ศิ
ริ
โภค, 2547) ซึ่
ง
จํ
าเป
นต
องซื้
อจากท
องตลาดและมี
ราคาแพง จึ
งพยายาม
หาแหล
งไนโตรเจนอื่
น ๆ ที่
มี
ในจั
งหวั
ดนครศรี
ธรรมราช
มาใช
ทดแทน พบว
ากากส
าซึ่
งเป
นส
วนที่
เหลื
อจาก
กระบวนการผลิ
ตสุ
รากลั่
นที่
ออกมาจากหม
อกลั่
นโดย
โรงงานสุ
รากลั่
นจะปล
อยน้ํ
ากากส
าออกมาประมาณป
ละ
280,000 ตั
น ทํ
าให
มี
ป
ญหาในการกํ
าจั
ดและเป
นสาเหตุ
ทํ
าให
น้ํ
าเน
าเสี
ยจากการตรวจสอบข
อมู
ลพบว
าน้ํ
ากากส
า
ก็
ยั
งมี
ประโยชน
เนื่
องจากมี
สารอาหารต
าง ๆ เช
น
ไนโตรเจน ฟอสฟอรั
ส และโพแทสเซี
ยม (ชุ
มชนเกษตร
ส
าเหล
า, 2547)
ที่
มี
เชื้
อ
A. xylinum
สามารถนํ
าไปใช
ประโยชน
ในการสร
างแผ
นวุ
นมะพร
าวได
มี
ราย
งานวิ
จั
ยเกี่
ยวกั
บการใช
วั
ตถุ
ดิ
บอื่
น เช
น น้ํ
าฝรั่
ง
(กาญจนา โภคาอนั
นทต
, 2537) น้ํ
าอ
อย (อรอนงค
วงษ
เอี
ยด, 2537) ลู
กตาล (เพี
ยงใจ ดารี
เย
าะ และวั
ชราภรณ
ปรี
ชาวิ
นิ
จกุ
ล, 2547) เงาะ (อั
งคณา คงเกลี้
ยง
และอนิ
ตษรา พุ
มสี
ชาย, 2547) ในการผลิ
ตวุ
นมะพร
าว
ส
วนน้ํ
าตาลจากและกากส
ายั
งไม
มี
รายงานเกี่
ยวกั
บการ
นํ
ามาใช
เป
นแหล
งคาร
บอนและสารเสริ
มในการผลิ
ตวุ
น
มะพร
าว ดั
งนั้
นผู
วิ
จั
ยจึ
งศึ
กษาเกี่
ยวกั
บระดั
บความเข
มข
น
ของน้ํ
าตาลจากเปรี
ยบเที
ยบกั
บการใช
น้ํ
าตาลทรายในการ
ผลิ
ตวุ
นมะพร
าว ศึ
กษาสภาพที่
เหมาะสมของน้ํ
าหมั
ก
เริ่
มต
นโดยการปรั
บค
าความเป
นกรด-ด
าง การใช
น้ํ
ากาก
ส
าและแมกนี
เซี
ยมซั
ลเฟตเสริ
มธาตุ
อาหาร เพื่
อให
ได
แผ
นวุ
นมะพร
าวที่
หนาและผลผลิ
ตสู
งสุ
ด
วั
สดุ
อุ
ปกรณ
และวิ
ธี
การทดลอง
วั
สดุ
อุ
ปกรณ
-
น้ํ
ามะพร
าวแก
จากตลาดหั
วอิ
ฐ อ.เมื
อง จ.นครศรี
ฯ
-
น้ํ
ากากส
าจากโรงงานสุ
รากลั่
นชุ
มชน สก.ย. ม.5
ต.พรหมโลก อ.พรหมคี
รี
จ.นครศรี
ธรรมราช
-หั
วเชื้
อ
Acetobacter xylinu
วิ
ธี
การทดลอง
แผนการทดลอง
วางแผนการทดลองแบบสุ
มบริ
บู
รณ
(Complete Randomized Design: CRD) โดยกํ
าหนดจํ
านวนซ้ํ
า
(Replication) เท
ากั
บ 3 ซ้ํ
า