เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 594

2
บทนํา
มูลนิธิโครงการหลวงมี การดําเนิ นงานส่งเสริ มให้เกษตรกรในพืÊนทีÉ สูงปลูกพื ชทีÉมีประโยชน์ เหมาะสมกับสภาพ
ภูมิอากาศ กาแฟอาราบิก้าเป็ นพืชชนิ ดหนึÉ งทีÉมูลนิ ธิโครงการหลวงได้สนับสนุนให้เกษตรกรปลูกและรับซืÊอเมล็ดกาแฟผลสุ ก
หรื อกาแฟเชอรีÉ เพืÉอนํามาแปรรูปเป็ นกาแฟกะลา เนืÉองจากเป็ นพืชทีÉอาศัยร่มเงาของไม้ใหญ่ซึÉ งจะช่วยให้เกิดการรั กษาป่ าใน
พืÊนทีÉ และยังมีราคาจําหน่ ายสูง มู ลนิธิโครงการหลวง ได้เริÉ มส่ งเสริ มให้เกษตกรปลูกกาแฟในปี 2547 คัดเลื อกพืÊ นทีÉทีÉมีความ
สูงมากกว่า 1,200 เมตร จากระดับนํÊ าทะเลปานกลาง มีอากาศหนาวเย็นตลอดทัÊงปี ทําให้กาแฟสุ กช้า มี รสชาติดีและ
มีกลิÉนหอม พื ÊนทีÉทีÉเหมาะสมในการปลูกกาแฟของมูลนิธิ โครงการหลวงมี 4 แห่ง ได้แก่ อินทนนท์ ป่ าเมีÉยง ตีนตก และห้วย
โป่ ง มีปริ มาณผลผลิตรวม 15 ตันต่อปี ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงป่ าเมีÉ ยง อําเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เป็ นแหล่ งปลูก
ทีÉมีปริมาณผลผลิ ตมากทีÉสุด
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงป่ าเมีÉยง ตัÊ งอยู่ ในเขตหมู่ บ้านปางบง ตําบลเทพสมเด็ จ อําเภอดอยสะเก็ด จังหวัด
เชียงใหม่ มีนโยบายการส่งเสริ มให้เกษตรกรปลูกกาแฟพันธ์อาราบิ ก้า ในช่วงฤดู เก็บเกีÉยวผลผลิ ตกาแฟ ศูนย์พัฒนาโครงการ
หลวงป่ าเมีÉยงมีการรั บซืÊ อกาแฟเชอรีÉ ประมาณ 5 ตันต่อวัน นํามาผลิตเป็ นกาแฟกะลาได้ 1 ตัน
กระบวนการผลิตกาแฟกะลามี 2 วิธี คือ วิ ธีเปี ยก (wet method) และวิธีแห้ง (dry method) ซึÉ งแต่ละวิ ธีให้คุณภาพ
เมล็ดกาแฟดิบแตกต่าง การผลิตกาแฟอราบิก้าของมูลนิ ธิโครงการหลวงใช้วิธีเปี ยก แต่ในช่วงปลายฤดูการเก็บเกีÉยวใช้วิธีแห้ง
การแปรรูปเมล็ ดกาแฟเชอรีÉ มาเป็ นเมล็ดกาแฟกะลาเริÉ มจากการเก็ บผลกาแฟเชอรีÉมาแช่ นํÊ า เพืÉอคัดแยกผลกาแฟทีÉ ไม่สุ ก
ผลทีÉมีเมล็ดผิดปกติหรื อเมล็ดฝ่ อ สิÉ งเจือปนต่ างๆ ออกจากผลสุกซึÉ งจมนํÊ า ขัÊ นตอนต่อไปคือ นําไปกระเทาะเปลือกด้วยเครืÉ อง
กระเทาะเปลือกผลสด เมล็ดกาแฟทีÉผ่ านการกะเทาะเปลื อก จะถูกนําไปแช่นํÊาในบ่อหมัก 36 - 72 ชัÉวโมง จากนัÊ นนําไป
ขัดเมือกและตากให้แห้งในลานตาก [1] ระยะเวลาในการตากแห้ง 15-20 วัน ความชืÊ นของเมล็ดกาแฟกะลาทีÉ ต้องการคื อ 7%
การตากบนลานตากดังภาพทีÉ 1 ต้องใช้แรงงานคนมาปิ ดแสลนคลุมในตอนเย็นและเปิ ดสแลนในตอนเช้า อีกทัÊ งยังไม่มีการ
ป้ องกัน ฝุ่ น รวมถึงในช่วงเวลากลางคืนเมล็ดกาแฟจะดูดความชืÊนในอากาศคื นสู่ ตัวเอง ส่งผลให้แห้งช้า และปัญหาสําคัญคื อ
พืÊนทีÉ ตากเมล็ดกาแฟกะลาไม่เพียงพอ เนืÉ องจากมีการขยายพืÊนทีÉ เพาะปลูกเพิÉ มขึÊ น เพืÉอแก้ปั ญหาดังกล่าว คณะทํางานศู นย์
ส่งเสริ มและสนับสนุนมู ลนิธิ โครงการหลวงและโครงการพระราชดําริ สถาบันพัฒนาและฝึ กอบรมโรงงงานต้นแบบ
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี จึงได้หาแนวทางในการลดพืÊ นทีÉและระยะเวลาในการตากแห้ง โดยวิ ธีการใช้
โรงเรือนอบแห้งเมล็ดกาแฟด้วยพลังงานแสงอาทิตย์