เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 732

3
ประสบการณ การทํางานในชุ มชนพบวา ผูสูงอายุสวนใหญจะมีป ญหาการเจ็บปวยดวยโรคเรื้อรัง ประสบป ญหาดาน
เศรษฐกิจและความเปนอยู เนื่องจากผูสู งอายุไมมีรายไดที่เพียงพอ ตองพึ่ งพาลูกหลาน นอกจากนั้นผูสูงอายุยังประสบ
ปญหาภาวะทางจิ ตใจที่รูสึกว าตนเองขาดคุณค า เพราะไมได เปนสวนหนึ่งในการแบงเบาภาระงานของครอบครัวและ
ชวยเหลือชุมชน
จากสถานการณดังกลาวไดแสดงใหเห็นถึงความจําเปนที่ตองเสริมสรางศักยภาพและพัฒนาคุณภาพชี วิตของ
ผูสูงอายุไดดีขึ้น ดั งนั้นผูวิจัยจึงสนใจที่จะนํากระบวนการวิจัยแบบมีสวนรวมมาใช ในการสงเสริมสุขภาพของผูสูงอายุ
โดยนําทุกฝายในชุมชนที่ เกี่ยวของกับผูสูงอายุมารวมคิด วิเคราะห ปญหาและความตองการของผูสูงอายุ รวมกั นวางแผน
และสรุปบทเรียนรวมกั นสําหรั บผูเกี่ยวของกับการพัฒนาสุขภาพผูสูงอายุ การศึกษาตรงนี้ไดมุงเนนเพื่ อที่จะศึกษา
กระบวนการจั ดทําแผนการสงเสริ มสุขภาพผูสูงอายุโดยการมีสวนร วมของชุมชน ซึ่งผูวิจัยมีความเชื่อว า ความสําเร็จของ
การพัฒนาตองขึ้นอยูกับความรวมมือของประชาชนและผู นําชุมชนเปนหลัก จึงจะเกิดแผนการปฏิบั ติที่ สอดคลองกับ
ความตองการของชุมชนและสอดคลองกับบริ บททางกายภาพ สังคม วัฒนธรรมของชุมชนอย างแทจริง และจะนําไปสู
การพัฒนาชุมชนที่ ยั่งยืนและเกิดความเขมแข็งตอไป ดังนั้น กระบวนการจั ดทําแผนการสงเสริมสุขภาพในผูสูงอายุให
ประสบความสําเร็ จไดนั้น จําเปนตองมีการพัฒนาผูที่เกี่ยวของกั บผูสู งอายุในชุ มชนและกลุมใหสามารถคนหาวิธีแกไข
ปญหาสุขภาพเพื่อสนองความตองการดานสุขภาพอนามัยของตนเองและชุมชน โดยให ชุมชนมีสวนรวมในการพั ฒนา
โดยผูวิจัยไดสนใจนํากระบวนการประชุ มแบบมีสวนร วมอยางสรางสรรค (Appreciation Influence Control, AIC) มาใช
ในการพัฒนากระบวนการมีสวนรวมของชุมชนหรือช วยสนับสนุนใหชุมชนไดเรียนรูกระบวนการวางแผนและสามารถ
ทําใหชุมชนไดแผนงานส งเสริมสุขภาพของผูสูงอายุ รวมถึงการสรางความตระหนักในหนาที่ ของตนตอการเปน
ผูสนับสนุนผูสูงอายุใหมีคุณคาและเสริมพลังอํานาจแก ผูสูงอายุและชุมชน จนเกิ ดการรวมกลุมสรางสุขภาพและพัฒนา
ไปสูเครือขายที่มีความเข มแข็ง รวมทั้ งสามารถที่จะเปนแบบอยางในการพัฒนางานดานผูสูงอายุและคุณภาพชีวิตที่ดีของ
ผูสูงอายุตอไป
ในฐานะที่ผูวิจัย เปนอาจารยสอนประจํ ากลุมวิชาการพยาบาลครอบครั วและชุมชนซึ่ งมี หนาที่ ในการสอน
นั กศึกษาพยาบาลใหตระหนักถึงการสงเสริมสุ ขภาพและปองกันความเจ็บปวยใหกับประชาชน และจากการที่ ไดนํ า
นั กศึกษาลงฝกภาคปฏิบัติในชุ มชนบานรามราช ต.รามราช อ.ทาอุเทน จ.นครพนม พบวามีผูสูงอายุจํานวนมากที่ ยังมี
ปญหาดานสุขภาพ ขาดการเอาใจใส และสนใจจากชุมชน ทางผูวิจัยจึงได รวมมือกับเจาหนาที่ ผูรับผิดชอบในชุ มชน
และหนวยงานที่เกี่ยวของจัดโครงการสงเสริมสุขภาพผูสูงอายุโดยการมีสวนร วมของชุมชนขึ้นเพื่ อสงเสริมใหผูสูงอายุมี
ภาวะสุขภาพ คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นซึ่งสามารถทําประโยชนใหกับครอบครัว ชุมชนและประเทศชาติ ได รวมทั้งช วยลด
คาใชจายในการเขารับรักษาโรคและภาวะแทรกซอนตางๆใหลดนอยลงดวย
วิธีดําเนินการวิจัย
การวิจั ยครั้งนี้เป นการวิจัยแบบมี สวนรวม(PAR)โดยใชวิธี การจัดประชุมเพื่ อระดมความคิ ดในการ
พั ฒนาโดยอาศัยพลังประชาชนที่เรี ยกวาการประชุมวางแผนแบบมีสวนรวมอยางสรางสรรค (AIC) เพื่อหากระบวนการ
วางแผนสงเสริมสุขภาพของผูสูงอายุโดยการมีสวนรวมในชุมชนในบ านรามราช ตําบลรามราช อําเภอทาอุเทน จังหวัด
นครพนม ซึ่งมีวัตถุประสงคเพื่อ เพื่ อกระตุนและสนับสนุ นใหชุมชนมี สวนร วมในกระบวนการประชุมวางแผนแบบมี
สวนรวมอย างสรางสรรคในทุกขั้นตอนของการวางแผนเพื่อการส งเสริมสุขภาพของผูสูงอายุ อธิบายสรุ ปบทเรียน
รวมกันระหวางชุมชน ผูสูงอายุ และผูวิจัย ในการนํากระบวนการวางแผนแบบมีส วนรวมอยางสรางสรรค ของชุมชนมา