6
การพั
ฒนาบุ
คคลและกลุ
มคนโดยการเสริ
มสร
างและการป
องกั
นนั้
น จึ
งต
องใช
การวิ
จั
ยนํ
า
การพั
ฒนา จึ
งจะเกิ
ดผลดี
ที่
ยั่
งยื
นได
โดยการวิ
จั
ยต
องให
องค
ความรู
ที่
มี
ลั
กษณะ 2 ประการที่
สํ
าคั
ญ
คื
อ การเพิ่
มขยายองค
ความรู
และการมี
องค
ความรู
ที่
เป
นความจริ
งน
าเชื่
อถื
อ
คุ
ณลั
กษณะขององค
ความรู
ทางจิ
ตพฤติ
กรรมศาสตร
เพื่
อการพั
ฒนา
องค
ความรู
ทางจิ
ตพฤติ
กรรมศาสตร
ที่
โครงการวิ
จั
ยแม
บท:การวิ
จั
ยและพั
ฒนาระบบ
พฤติ
กรรมไทย สร
าง สะสม และนํ
าไปใช
นํ
าการพั
ฒนาบุ
คคลและกลุ
มคนในประเทศไทยใน
ป
จจุ
บั
นนั้
น มี
ความเจริ
ญทางวิ
ชาการเป
นพิ
เศษกว
าองค
ความรู
ทางด
านอื่
นๆ ในแนวเดี
ยวกั
นใน
ประเทศไทย เพราะมี
ลั
กษณะทั้
งทางด
าน
เนื้
อหา
คื
อ ด
านทฤษฎี
และผลการวิ
จั
ย และ
วิ
ธี
การวิ
จั
ย
ที่
ยึ
ด
หลั
กและวิ
ธี
การทางวิ
ทยาศาสตร
อย
างเคร
งครั
ด ความเจริ
ญของด
านเนื
้
อหาและวิ
ธี
วิ
จั
ยต
างพึ
่
งพิ
ง
ซึ
่
งกั
นและกั
น มี
ความก
าวหน
าไปด
วยกั
นในทุ
กขั้
นตอนของการสร
างและสะสมองค
ความรู
ทางจิ
ต
พฤติ
กรรมศาสตร
เป
นลํ
าดั
บมาจนถึ
งป
จจุ
บั
น ดั
งมี
รายละเอี
ยดต
อไปนี้
ด
านเนื้
อหาวิ
ชาการ
องค
ความรู
ทางจิ
ตพฤติ
กรรมศาสตร
ในประเทศไทย มี
ลั
กษณะที่
สํ
าคั
ญอย
างน
อย 4 ประการ ที่
ส
งเสริ
มให
วิ
ชาการทางด
านนี้
เจริ
ญอย
างรวดเร็
ว
ประการแรก
คื
อ การศึ
กษาสาเหตุ
ต
างๆ ของพฤติ
กรรมมนุ
ษย
โดยให
ความสํ
าคั
ญแก
สาเหตุ
ทั้
งภายในตั
วบุ
คคล และภายนอกตั
วบุ
คคลไปพร
อมกั
น ศาสตร
หลายสาขาได
เน
นสาเหตุ
ภายนอกตั
วมนุ
ษย
เท
านั้
นว
าสํ
าคั
ญต
อการผลั
กดั
นพฤติ
กรรมของเขา เช
น สั
งคมวิ
ทยาเน
นโครงสร
าง
ทางสั
งคมและสถาบั
นทางสั
งคม มานุ
ษยวิ
ทยาเน
นวั
ฒนธรรมและประเพณี
ของชุ
มชน รั
ฐศาสตร
เน
น
การมี
รั
ฐธรรมนู
ญ นิ
ติ
ศาสตร
เน
นกฎหมาย เป
นต
น แต
สาขาพฤติ
กรรมศาสตร
จะยอมรั
บความสํ
าคั
ญ
ของสาเหตุ
ทั้
งทางจิ
ตใจ ทางด
านประสบการณ
ในอดี
ต และสถานการณ
ที่
แวดล
อมตั
วบุ
คคลนั้
นใน
ป
จจุ
บั
นที่
ส
งผลต
อจิ
ตใจและพฤติ
กรรมของเขา ในประเทศไทยจิ
ตวิ
ทยาสั
งคมและพฤติ
กรรมศาสตร
เมื่
อรวมกั
นเรี
ยกว
า
สาขาจิ
ตพฤติ
กรรมศาสตร
นี้
ได
ใช
กรอบในการวิ
จั
ยเพื่
อกํ
าหนดตั
วแปรเชิ
งเหตุ
โดยยึ
ดรู
ปแบบปฏิ
สั
มพั
นธ
นิ
ยม (Interactionism Model) ซึ่
งปรากฏในสาขาจิ
ตวิ
ทยาสั
งคมมาตั้
งแต
ค.ศ. 1965 โดยปรากฏในรู
ปของทฤษฎี
ต
างๆ อั
นเป
นข
อสรุ
ปของผลการวิ
จั
ย สาเหตุ
ต
างๆ ของ
พฤติ
กรรมมนุ
ษย
ซึ่
งแพร
หลายมากขึ้
นในเวลาต
อมา (Magnusson & Endler, 1977) จนกระทั่
ง
ป
จจุ
บั
น (Pervin, & John, 1999)
รู
ปแบบปฏิ
สั
มพั
นธ
นิ
ยมนี้
ได
บ
งชี้
ว
าการศึ
กษาสาเหตุ
ต
างๆ ของพฤติ
กรรมมนุ
ษย
ให
ครบถ
วนในครั้
งหนึ่
งๆ จะต
องครอบคลุ
มสาเหตุ
4 ประเภท คื
อ (1) สาเหตุ
ทางด
าน
สถานการณ
ป
จจุ
บั
น
ที่
เอื้
อหรื
อขั
ดขวางพฤติ
กรรมที่
ศึ
กษา (2) สาเหตุ
ทางด
าน
จิ
ตใจเดิ
ม
ของผู
กระทํ
า ซึ่
งมั
กเกิ
ด
จากการได
รั
บประสบการณ
ต
างๆ สะสมกั
นมาแต
ในอดี
ต และพั
นธุ
กรรม (3) ด
าน
จิ
ตลั
กษณะตาม
สถานการณ
ป
จจุ
บั
น
คื
อ ลั
กษณะทางจิ
ตใจที่
อาจหวั่
นไหวแปรปรวนไปตามสถานการณ
ป
จจุ
บั
นที่