full2010.pdf - page 1588

1550
ภาวะตั บพิษตอตับ การประเมินอาการของผูป วยที่อาจเกี่ยวของกับภาวะพิษตอตั บ การตรวจหาไวรัสตับอักเสบ และ
การตรวจทางหองปฏิบัติการเพื่อดูการทํางานของตับทั้งกอนและระหวางที่ผูปวยไดรับยาตานวัณโรค เปนตน
ในปจจุ บันมีแนวปฏิ บัติเกี่ยวกั บการปองกันและติดตามเฝาระวังการเกิดพิ ษตอตับจากยาตานวัณโรคหลาย
แนวทาง เชน American Thoracic Society (ATS), World Health Organization (WHO) และ British Thoracic Society
(BTS) สําหรับประเทศไทยนั้น กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ได กําหนดแนวทางการดูแลรักษาผูปวยวัณ
โรคในกรณีที่ ผูป วยเกิดพิษตอตั บจากยาตานวัณโรคไวในคูมือ “แนวทางมาตรฐานการดําเนินงานควบคุมวัณโรค
สํ าหรับคลินิกวั ณโรค ปพ.ศ. 2552” (กระทรวงสาธารณสุข, 2552) ซึ่งมี จุดประสงคเพื่อใชเปนเอกสารประกอบการ
อบรมสํ าหรับแพทยและบุ คลากรสาธารณสุขที่เกี่ ยวของ และเพื่อใช เปนแนวปฏิบั ติเพื่ อดู แลรักษาผู ปวยวั ณโรค
อยางไรก็ตามจนถึ งปจจุ บันนี้ พบว ายังไมมี ขอมู ลเกี่ยวกับการปฏิ บั ติของแพทยในเรื่ องดังกล าว การศึกษานี้จึ งมี
จุดประสงคเพื่อศึกษาการปฏิบัติของแพทยที่ เกี่ยวข องกับการเกิ ดพิษตอตับจากยาต านวัณโรคทั้งกอนและระหวางการ
รักษาวั ณโรค ขอมูลที่ ไดจากการศึกษานี้จะเปนข อมูลพื้นฐานในการปรั บปรุง เนื้อหาของแนวปฏิ บัติของประเทศ
ไทย ให เหมาะสมกับสถานการณตอไป
°»ž„¦–r¨³ª·›¸„µ¦
การศึ กษานี้เปนการศึกษาเชิ งสํารวจ (survey study) โดยใช แบบสอบถามชนิดตอบด วยตนเอง (self-
administered questionnaires) กลุ มตัวอยางคือแพทย ของโรงพยาบาลสังกั ดสํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุ ข
ทั้ งหมด 74 แหง ใน 7 จังหวัดภาคใตตอนล าง ไดแก จังหวั ดสงขลา ตรัง พัทลุง สตูล ยะลา ปตตานี และนราธิวาส
เกณฑคัดเขาคือแพทยที่ รับผิดชอบดูแลรักษาผูป วยวัณโรค (ผูป วยที่มีอายุ ตั้งแต 15 ปขึ้นไป) สําหรับเกณฑคัดออก
คือแพทยที่ ปฏิเสธเขารวมโครงการ ข อมูลที่สํารวจ ได แก 1) ขอมู ลทั่วไปของแพทย เชน เพศ อายุ สถานที่ปฏิ บัติงาน
ความเชี่ ยวชาญเฉพาะดาน ระยะเวลาตั้งแตสํ าเร็จการศึกษาสูงสุด ประสบการณดูแลรักษาผู ปวยที่เกิดพิษตอตั บจากยา
ตานวัณโรค การฝกอบรมเกี่ ยวกับการดูแลรักษาผูปวยวั ณโรค 2) ขอมูลเกี่ยวกับการปฏิบั ติของแพทยกอนผูปวย
ได รับยาตานวัณโรค เชนการตรวจค าทางหองปฏิบัติการเกี่ยวกับการทํางานของตับ การตรวจหาไวรัสตับอักเสบ และ
3) ข อมูลการปฏิ บัติของแพทยระหวางที่ผูป วยกําลังไดรับยาตานวั ณโรค เชน การพูดคุยสอบถามอาการที่อาจบงชี้ถึง
การเกิดพิษตอตั บ การสั่งตรวจทางหองปฏิบัติการเพื่อติดตามการทํางานของตับ ไดแก ลักษณะผู ปวยที่สั่ งตรวจ คา
ทางห องปฏิบั ติการที่ตรวจ ความถี่ ในการสงตรวจติดตาม เป นตน แบบสอบถามสรางขึ้นโดยผู วิจัยและไดทดสอบ
ความตรงของเนื้อหา (Face validity) โดยแพทยผูเชี่ยวชาญในการดู แลรักษาผูปวยวัณโรค จํ านวน 3 ทาน ไดแก
แพทยอายุ รกรรมโรคปอด จํานวน 2 ทาน และแพทย เวชปฏิบัติทั่วไปที่มีประสบการณในการดูแลรักษาผูป วยวัณโรค
1 ท าน หลังจากนั้นไดปรั บปรุงแบบสอบถามตามคําแนะนําของผูเชี่ ยวชาญ และทดสอบแบบสอบถามที่ปรับปรุง
แลวโดยเก็ บขอมูลจากแพทยที่ไมได เปนกลุมตัวอยางจํานวน 12 ทาน จากนั้ นไดปรับปรุงแบบสอบถามใหมีความ
ชัดเจนอี กครั้ง ก อนสงแบบสอบถามไปยั งแพทยที่เปนกลุมตัวอย าง การศึกษานี้ มีจุดประสงคเพื่อศึกษาการปฏิบั ติ
ของแพทย ที่เกี่ยวของกั บพิษตอตับจากยาตานวั ณโรคทั้งกอนและระหวางการรักษาวัณโรค การคํานวณขนาดตัวอย าง
ใชสู ตรคํานวณสําหรับการประมาณค าสัดสวน จากการทบทวนวรรณกรรมพบวายังไมมีรายงานการศึกษาที่ เกี่ยวกับ
การปฏิ บัติของแพทยในเรื่ องดังกลาว ดั งนั้นเพื่อใหขนาดตัวอยางมี ขนาดใหญสุ ด จึงกําหนดใหรอยละของแพทยที่
ปฏิ บัติตามแนวทางของสถาบันตาง ๆ (P) มีคาเทากับ 0.5 และกําหนดคาความคลาดเคลื่ อน (d) ที่ยอมรับคิดเป นรอย
ละ 10 และ alpha เทากับ 0.05 คํานวณขนาดตัวอยางที่ตองการคื อ แพทยที่รับผิดชอบดู แลรักษาผูป วยวัณโรค