full2010.pdf - page 1587

1549
Abstract
This study aimed to survey the physicians’ practices related to antituberculosis drug-induced hepatotoxicity,
before and during the treatment . The self-administered questionnaires were mailed to 271 of physicians from 73
public hospitals in seven provinces of lower southern Thailand. About 178 (65.7%) questionnaires were returned.
Of the 178 physicians, 140 (78.0%) ordered the liver function test before starting the treatment. Among these, 100
physicians 971.4%) ordered these tests in all patients. Aspartate aminotransferase (AST) level and alanine
aminotransferase (ALT) level were investigated by more than 90 percent of physicians. However, before the
treatment was started, only forty-two (23.6%) physicians ordered the serologic test for viral hepatitis. About the
hepatotoxicity monitoring during the treatment period, 165 physicians (92.7%) inquired patients about symptoms
that indicated for the liver abnormality. Of these, 111 physicians (62.4%) did not ask all patients treated.
Moreover, 151 physicians (84.8%) ordered the liver function tests during the treatment. Twenty-seven physicians
(19.4%) ordered liver function tests once every two weeks during the first two months of treatment and 13
physicians (9.4 %) investigated these tests when their patients had signs and symptoms that indicated the
hepatotoxocity. This study found that the practices of physicians related to antituberculosis drug-induced
hepatotoxicity before and during the treatment were varied. However, the majority of them complied with the
standard practice guidelines. These results will be used to determine the detail of contents for physician’s training
on these issues.
Keywords: Practice, Physician, Hepatotoxicity, Tuberculosis
‡ÎµœÎµ
วัณโรคเปนโรคติดต อเรื้อรังที่ เปนปญหาสาธารณสุขที่สํ าคัญของประเทศตาง ๆ ทั่วโลก องคการอนามั ย
โลกรายงานวา มี ประชากรปวยด วยวัณโรคถึง 9.27 ลานคนทั่วโลก (World Health Organization, 2009) สําหรั บการ
รักษาวัณโรคนั้ นผูปวยตองรับประทานยาตานวั ณโรคอยางนอย 4 ชนิด (สํ านักวั ณโรค, 2552) ไดแก isoniazid (H),
rifampicin (R), pyrazinamide (Z) และ ethambutol (E) ซึ่ งการรับประทานยาตานวัณโรคหลายชนิดร วมกัน จะทํ าให
ผูปวยมีโอกาสเกิดอาการไม พึงประสงคจากยาไดมากขึ้ น (Durand et al., 1996) อาการไมพึงประสงคจากยาตานวั ณ
โรค พบได หลายชนิดไดแก เบื่ออาหาร คลื่นไส อาเจียน ปวดทอง ปวดขอ ชาปลายมื อปลายเทา ตามัว วิงเวียนศีรษะ
การทรงตัวผิ ดปกติ หู อื้อ ผื่ นคัน พิษตอตับ (ดี ซาน ตั บอักเสบ) เป นตน โดยการเกิดพิษตอตับจากยาตานวัณโรคเปน
อาการไมพึ งประสงคที่พบไดเปนอันดับ 1 หรืออันดับ 2 (วิลาวั ณย ทองเรือง และคณะ, 2009; Yee et al., 2003) เมื่อ
เทียบกับอาการไมพึ งประสงคชนิดอื่น ๆ สํ าหรับประเทศไทย มี รายงานการเกิดพิษตอตับจากยาต านวัณโรคในผูป วย
รอยละ 1 – 9 (กรรณิการ วิสุทธิวรรณ และคณะ, 2536; วิศิษฎ อุดมพาณิชย และคณะ, 2546; วิลาวั ณย ทองเรือง และ
คณะ, 2009) เมื่อผู ปวยเกิดพิ ษตอตับแล วจะสงผลใหผูป วยตองหยุดยาหรื อเปลี่ยนแปลงการรักษา (Forget and
Menzies, 2006) หรือหากผูป วยไมไดรับการดูแลรักษาอยางเหมาะสมอาจทําใหเกิ ดอาการรุนแรงจนทํ าใหผูป วย
เสียชี วิตได (Teleman et al., 2002) ดังนั้นการปองกันและติดตามเฝาระวังการเกิดพิ ษตอตับจากยาตานวัณโรคใน
ผูป วยที่ไดรับยาจึงมี ความสําคัญและจําเปน ไดแก การใหคําแนะนําผูป วยเพื่อเฝาระวังอาการผิดปกติที่ อาจบงชี้ถึง