เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 290

ถึงแมวาภูมิปญญาในกลุ มชาติพันธุไทย ลาว นั้นสามารถแบงแยกปลาบึกไดหลากหลายประเภท และมี พื้นที่ใน
การใชดํารงชีวิตอยูหลายแหงในแมน้ําโขง แตการศึกษาความรูทางวิทยาศาสตรการประมงไดยืนยันวาปลาบึกนั้นมี
ประเภทเดียว และอุทัยรัตน ณ นคร ได ศึกษาจนทราบขอมู ลที่ยังไมมีผูคนพบมากอนวา ปลาบึกไทยกับปลาบึกที่พบใน
ทะเลสาบเขมรมีความแตกตางทางสายพันธุ โดยการคนพบครั้งนี้มีความหมายมากซึ่งจะลบลางความเชื่อที่วาลูกปลาจาก
อําเภอเชียงของล องลอยไปเลี้ยงตัวในทะเลสาบประเทศกัมพู ชา
การศึกษาวิจัยนี้เขาสํารวจพื้นที่ในอําเภอเชี ยงของเพื่อกํ าหนดพื้นที่ผสมพันธุและพื้นที่วางไขของปลาบึกดวย
การสั มภาษณพรานปลาบึกจํานวน 5 คน ที่ไดสังเกตพฤติกรรมปลาบึกในการผสมพันธุและวางไข จนทราบว ามีการพบ
ปลาบึกผสมพันธุกันในสองพื้นที่ในจังหวัดเชียงราย แตจากการศึ กษาธรรมชาติของลูกปลาบึกจากแหลงเพาะเลี้ ยงแลว
พบวาไขนั้ นจะเกาะติดกับสาหรายโดยจะฟกเปนตัวในระยะเวลา 43 ชั่ วโมง เมื่อเปนตัวอ อนแลวยังวายน้ํ าไมได เปน
ระยะเวลา 3วั น
อั ตราการไหลของแมน้ําโขง
เชียงแสน เชียงคาน หนองคาย นครพนม มุกดาหาร โขงเจี
ยม
646 กม. 166 กม. 334 กม. 94 กม. 213 กม.
40 ชม. 10 ชม. 58 ชม. 16 ชม. 37 ชม.
ที่มา : ปรับปรุงจากกรมทรัพยากรน้ํ า
เดือน มีนาคม พ.ศ. 2553
ภาพที่1 แสดงอัตราการไหลของน้ําในแมน้ํ าโขงระหวางเชียงแสนจังหวัดเชียงรายถึงโขงเจียมจังหวัดเลย
ดังนั้นลูกปลาที่ฟ กเปนตัวแลวสวนใหญคงไหลตามกระแสน้ําโขง ตามภาพที่ 1 ที่แสดงความสัมพันธระหวาง
ระยะทางกับเวลาที่แปรตามกระแสน้ํา ไปสูแหลงอนุ บาลลูกปลาบึกในพื้นที่อื่นๆนอกเหนือพื้นที่งานวิจัยนี้ ระหวาง
หลวงพระบางในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว อําเภอเชียงคาน จังหวัดเลย และจังหวัดหนองคายใน
เขตประเทศไทย โดยแหลงผสมพั นธุปลาบึก และแหลงวางไขนั้ นอยูในบริเวณอํ าเภอเชียงของและอําเภอเวียงแกน
จังหวัดเชียงราย แตพื้ นที่การอนุบาลลูกปลาบึกนั้นยังไมสามารถระบุ ไดในพื้นที่การวิ จัยนี้ เนื่องจากลูกปลาจะไหลตาม
กระแสน้ําโขง
โดยการศึกษานี้ยังสามารถกํ าหนดพื้นที่แหล งผสมพันธุและวางไขที่ สรางขึ้นจากภูมิป ญญา โดยมีการกําหนด
จุดสารสนเทศทางภูมิศาสตรที่มีความสํ าคัญทางมิติทางสังคม ระหวางปากแมน้ํากก อํ าเภอเชียงแสนถึงแกงผาได อําเภอ
เวียงแกนจํ านวน 50 จุด และจุดที่สํ าคัญคือแหลงผสมพันธุและวางไขนั้นมีสองพื้นที่ ไดแกอําเภอเชียงของที่ระวาง 47Q
โดย x คือ 0622868 และy คือ 2239807 และ อําเภอเวียงแกนที่ระวาง 47Q โดย x คือ 0655459 และy คือ2232025