เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 329

4
ตารางทีÉ 1 พืชท้องถิÉ นทีÉชุมชนบ้านแจ่ มหลวงนํามาใช้ทํานํÊายาซักล้าง
ลําดับ ชืÉอสามัญ ชืÉ อกะเหรีÉ ยง การใช้ประโยชน์
1 ปะคําดีควาย สะเหล่เด ผล นํามาทุบแล้วนําไปแช่นํÊ าใช้ซักเสืÊ อผ้า
2 กางหลวง ปื อ เปลือกต้น ถากเป็ นขุย แล้วแช่นํÊ าให้เกิดฟอง ใช้ แทนสบู่หรือใช้สระผม ขจัด
รังแค และช่วยให้ผมนุ่ ม
3 ส้มป่ อย เบ๊อะฉีÉ สะ,
พีจีสะ
ฝักอ่อนและใบอ่อน นําไปประกอบอาหาร เช่น แกง มีรสเปรีÊ ยว
ฝักแก่ ตากให้แห้งแล้วต้มกับขมิÊน ใช้สระผมทําให้ผมนุ่มหรื อใช้ทําส้มป่ อย
และผูกติดกับเครืÉ องรางกันผี (ตาแหลว) ใช้ในพิธี กรรมต่างๆ
ใบ ใช้เป็ นส่วนประกอบในการย้อมผ้า
4 ใบหมีÉ นําใบมาขยีÊ แล้วสระผมให้ผมนุ่ม สะอาด
5 โปล่ชอคี ใบมี เมือกลืÉ น
6 มะขามเปี ยก นํามาขัดถูผิวหนังให้สะอาด
7 มะละกอ นํÊ ายางของมะละกอจะช่วยย่อยใบกางกลวงให้ย่อยสลายไวขึÊน
8 นํÊ าขีÊ เถ้า ล้างภาชนะ
9 มะผด เส่จีÉสะ มีรสเปรีÊ ยว นํามาหมักเป็ นนํÊ ายาล้างจานได้
10 ขมิÊนชัน ส่ะยอ หัวใต้ดิน ใช้เป็ นเครืÉ องเทศ และใช้ย้อมผ้าให้มีเหลื อง
11 ปูเลย หัวนํามาทําเป็ นสี ของนํÊ ายาล้างจานได้
12 มะกรูด มีรสเปรีÊ ยว นํามาหมักเป็ นนํÊ ายาล้างจานได้
13 ใบงา ใบงามีเมื อกลืÉน นํามาสระผม
14 เสาวรส มีรสเปรีÊ ยว นํามาหมักเป็ นนํÊ ายาล้างจานได้
2. การศึกษาเอกสารทีÉเกีÉยวข้อง
ในอดีต สิÉ งทีÉนํามาใช้ทําความสะอาดภาชนะต่างๆนัÊ นได้มาจากวัสดุธรรมชาติ เช่น กาบมะพร้ าว นํÊ าซาวข้าว และ
ขีÊ เถ้า โดยกาบมะพร้าวและขีÊ เถ้านัÊนใช้ขัดถูทําความสะอาดคราบเขม่ าควันทีÉติดตามก้นหม้อและกระทะ ส่วนนํÊาซาวข้าวนัÊ น
ใช้ทําความสะอาดคราบไขมันต่างๆ
นํÊายาล้างจาน คือสารชําระล้าง (detergent) ทีÉใช้ช่วยในการล้างจาน มีส่วนผสมของสารลดแรงดึ งผิว (surfactant) ทีÉ
มีการระคายเคืองตํÉ า ประโยชน์หลักของนํÊ ายาล้างจานคือใช้ล้างภาชนะ และเครืÉ องครั ว ด้วยมื อหลังจากประกอบหรื อ
รับประทานอาหารแล้ว นํÊ ายาล้างจานทําให้สิÉงสกปรกและไขมัน หลุดจากภาชนะและรวมตัวเป็ นอีมัลชัน (emulsion) อยู ่ใน
นํÊา หรื อฟอง (foam) เนืÉองจากโมเลกุ ลของนํÊ ายาล้างจานประกอบด้วยส่วนทีÉมีขัÊ วและไม่มีขัÊวเช่นเดี ยวกับผงซักฟอก ส่ วนทีÉมี
ขัÊ วจะจับกับโมเลกุลของนํÊา และส่ วนทีÉไม่มีขัÊวจะจับกับสิÉ งสกปรกให้หลุดออก ในสมัยก่ อนมีชืÉอเรี ยกอืÉนๆ เช่น สบู่ ล้างจาน
หรื อ ครีมล้ างจาน เนืÉองจากเคยผลิ ตในรูปของสบู่และครี มมาก่อน ปั จจุบันนํÊ ายาล้างจานมีส่ วนผสมอืÉนรวมอยู่ด้วย เช่ น นํÊา
มะนาวหรื อชา ซึÉ งเชืÉอว่าเป็ นการช่ วยให้ภาชนะสะอาดมากขึÊนและถนอมมื อมากกว่าเดิม