เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 333

8
นอกจากนีÊ ระหว่างการดําเนิ นกิจกรรม ยังพบพืชบางชนิดสามารถนํามาทําเป็ นนํÊ ายาสระผมได้ เช่ น ส้มป่ อย เต่อ
แนะแต่ะ เป็ นต้น ทํานํÊ ายาซักผ้า ได้แก่ แซงเตอพูแซ พื ชท้องถิÉนทีÉพบเหล่ านีÊ มี ความหลากหลายทางธรรมชาติน้อยลง
เนืÉ องจากการทําไร่ หมุนเวียนของชุ มชน ดังนัÊ นจําเป็ นอย่างยิÉงทีÉจะต้องมีการนํามาขยายพันธุ์ให้เพิÉมขึÊ นในชุมชนหรือกําหนด
เป็ นแปลงปลูกพืชท้องถิÉ นของชุมชนต่อไป ในขัÊนตอนต่อไปของโครงการจะได้ขยายผลไปยังครัวเรื อนอืÉน ๆ ในชุมชนอย่าง
ต่อเนืÉอง รวมถึงขยายผลไปยังชุมชนบ้านพลัÉงแท ตําบลนาเกียน อําเภออมก๋ อย จังหวัดเชี ยงใหม่
อภิปรายผลการวิจัย
จากการดําเนินงานทีÉผ่านมามุ่งเน้นให้ชุมชนสามารถพึÉ งพาตนเองได้ในด้านการผลิตนํÊ ายาล้างจาน ลดการพึÉ งพา
นํÊ ายาล้างจานจากภายนอก ช่วยลดค่ าใช้จ่ายของครั วเรื อนในชุมชน และทีÉ สํ าคัญ คือ คนในชุ มชนมี สุ ขอนามัยทีÉ ดี ขึÊ น
คณะทํางานได้ทบทวนบทเรี ยนการทํางานทีÉผ่านมาของชุ มชน เพืÉ อวิเคราะห์ ปั ญหาเพืÉ อหาแนวทางทางการทํางานทีÉ
เหมาะสมร่ วมกับชุมชน เน้นการใช้ภูมิปั ญญาท้องถิÉ นเพืÉอการแก้ปัญหา ผลจากการศึกษาพบพื ชจํานวน 8 ชนิดตามฤดู กาลทีÉ
สามารถนํามาเป็ นวัตถุดิ บในการทํานํÊ ายาล้างจานเพืÉ อใช้ในครัวเรือน ซึÉ งเป็ นจํานวนทีÉ พอเพียงแก่การทํานํÊ ายาล้างจานได้
ตลอดทัÊ งปี จึงไม่ต้องซืÊ อพืชจากภายนอกมาเพิÉม
ด้านกระบวนการในการส่งเสริ มให้เกิดการใช้นํÊ ายาล้างจานจากพื ชท้องถิÉนเริÉ มจากการแนะนําให้สมาชิกในชุมชน
นําไปทดลองใช้ เมืÉอชุ มชนเห็ นความสําคัญและมีความต้องการเพิÉมมากขึÊ นจึงเกิ ดการขยายผลการทํานํÊ ายาล้างจานจากพืช
ท้องถิÉนโดยผ่านกลไกการนําพืชท้องถิÉนมาให้กลุ่มเยาวชนทีÉทํา เพืÉอแลกกับนํÊายาล้างจาน แต่บางคนก็ซืÊ อในราคาขวดละ 5
บาท (ขวดขนาด 0.6 ลิตร) เพืÉอเป็ นต้นทุนในการซื Êอหั วเชืÊ อ ปัจจุบันมี 25 ครัวเรื อนทีÉใช้นํÊายาล้างจานจากพืชท้องถิÉ น และมี
แนวโน้มทีÉจะมีความต้องการเพิÉมมากขึÊ นรวมถึงขยายผลไปยังชุมชนใกล้เคียง
ด้านผลจากการใช้นํÊ ายาล้างจานพบว่า นักเรี ยนศศช. มีการล้ างภาชนะด้วยนํÊายาล้างจานจากพืชท้องถิÉนเป็ นประจํา
ในขณะทีÉเดิ มนัÊ นนักเรี ยนจะใช้นํÊ าเปล่ าในการล้างภาชนะสําหรับใส่ อาหารหรื อไม่ล้างภาชนะเลย การล้างภาชนะให้สะอาด
ก่อนรับประทานอาหารจะลดการเกิดเชืÊ อโรคและการเป็ นพยาธิลง ส่วนด้านการลดรายจ่ายเกีÉยวกับการซื Ê อนํÊ ายาล้างจาน แต่
เดิมชุ มชนมีรายจ่ายเกีÉยวกับการซืÊ อนํÊ ายาล้างจานถึ งร้อยละ 36 คิดเป็ นเงิน 14,280 บาทต่ อปี จากการส่งเสริ มการทํานํÊายาล้าง
จานจากพืชท้องถิÉน พบว่าชุมชนสามารถลดรายจ่ายในการซืÊ อนํÊ าล้างได้เกือบร้อยเปอร์เซนต์ มีเพียงค่ าใช้จ่ายในการซืÊ อหัว
เชืÊอ N8000 คิดเป็ นเงินเพียง 12 บาทต่ อปี ต่อครัวเรื อน ทําให้คนในชุมชนสามารถนําเงิ นค่าใช้จ่ายดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ ใน
ด้านอืÉนๆ ได้ เพิÉมมากขึÊ น
กิตติ กรรมประกาศ
สํานักงานบริการการศึ กษานอกโรงเรียน อําเภออมก๋ อย องค์กรชุมชนและหน่วยราชการในพืÊ นทีÉและชาวบ้านทีÉ
เป็ นกัลยาณมิตรทีÉ ดียิÉงในฐานะผู ้ ร่ วมวิจัย
เอกสารอ้างอิง
ประวิตร พิศาลบุตร.(2550). นิตยสารเพืÉอสุ ขภาพ หมอชาวบ้าน (กรดคื อ?). ฉบับทีÉ 322: กรุ งเทพ : สํานักพิมพ์
หมอชาวบ้าน บจก.
มูลนิธิหมอชาวบ้าน. นํ Ê ายาล้ างจาน. สื บค้ นเมืÉอ มีนาคม 2552, จาก http://www.doctor.or.th/node/3148
เยาวรัตน์ ตอสูงเนิน และคณะ. โครงงานวิทยาศาสตร์ เรืÉองกรดจากนํÊาผลไม้ . สืบค้นเมืÉ อ มีนาคม 2552, จาก
http://learners.in.th/blog/bkly/349062