การประชุมวิชาการและผลงานวิจัย มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 17 2550 - page 672

9
ผลจากการศึกษาเรื่ อง “ศึกษาลั กษณะทางสถาปตยกรรมและคติ ความเชื่อที่ปรากฏใน มั สยิดโบราณใน
จังหวั ดปตตานี และจังหวั ดนราธิวาส” มาตามลําดับนั้ น ผูวิจัยไดประมวลผลการศึ กษา และมีประเด็นตั้ งเปนข อสังเกต
ดังตอไปนี้
1. มัสยิ ดโบราณทั้ง 4 มัสยิ ด ในจังหวัดป ตตานีและจังหวัดนราธิวาส สามารถจําแนกลักษณะทางสถาปตยกรรม
ได 2 ลักษณะใหญ ๆ คือ อาคารประเภทกออิฐถือปูน และอาคารประเภทเรือนไม ในสวนของความแตกตางจึงสามารถ
จําแนกไดเปน 2 กลุมหลักตามประเภทของวัสดุที่กอสราง
กลุมชนภายนอกที่เขามาในพื้ นที่จังหวัดปตตานี จะนํ าพาซึ่งวัฒนธรรมที่หลากหลาย และนํ าเอาวิทยาการ
และความสามารถในสกุลช างมาเผยแพรและสรางสรรคจนเปนรูปธรรมโดยเฉพาะผลงานทางดานสถาปตยกรรมที่
ปรากฏใหเห็นจนถึงป จจุบั น คือ มัสยิดกรือเซะ ซึ่งเปนวิทยาการกอสรางของสกุลชางยุโรปที่มีความกาวหนามากในอดี ต
และแสดงออกถึงความเปนศิลปะที ่มาจากวัฒนธรรมของชาวยุ โรปอย างชัดเจน มี ความสวยงามหรู หราตามแบบ
ลักษณะทางสถาปตยกรรมของศิลปะแบบโกธิคของชาติตะวันตก
ผลงานทางดานสถาปตยกรรมดังกลาว สะทอนใหเห็ นถึงอิ ทธิพลทางวั ฒนธรรมจากตางชาติเขา
มาเผยแพรในเมืองป ตตานีตั้งแตสมัยอยุ ธยา รวมทั้งความรุงเรืองทางดานเศรษฐกิจ และสภาพความเปนอยูที่ดีของ
สังคมในอดีต ซึ่งมีศักยภาพในการกอสร าง รวมทั้งการช วยเหลือเกื้อกูลกันในดานตาง ๆ ของคนหลากหลายเชื้ อชาติ
และสามารถอยูรวมกันภายใตความแตกต างไดอยางผาสุก
ขอแตกตางที่สําคั ญระหวางกลุมอาคารประเภทก ออิฐถือปูน และอาคารประเภทเรือนไม มีขอสังเกตที่
นาสนใจ จากการศึ กษาพบวา อาคารประเภทกออิฐถือปูน จะมี ลักษณะการประดั บตกแตงองค ประกอบที่เปนของ
สกุลช างเดียว ตามแบบศิลปะโกธิคของชาติตะวั นตกแตอาคารประเภทเรือนไม จะมีลักษณะการประดับตกแตงซึ่ง
ประกอบดวยหลายสกุลชาง ตามแบบศิ ลปกรรมของไทย แบบจีนและรูปแบบมลายู ซึ่งเปนเอกลั กษณเฉพาะของชาติ
ตะวันออกทั้ งหมด
2. คติ ความเชื่อที่ ปรากฏในมัสยิ ดโบราณในจังหวัดป ตตานี และจังหวัดนราธิวาส มีลักษณะเปนความเชื่ อที่ไม
ขัดกับหลั กการทางศาสนาเปนสําคัญ โดยเฉพาะในด านการกอสราง และศิ ลปะจะตองอยูในขอบเขตที่ศาสนาอนุมัติ
และความเชื่อสวนหนึ่งมีลักษณะคลายกั บความเชื่อในการกอสรางเรื อนไทยมุสลิมทั่วไป ซึ่งจําแนกไดเปน 2 ประเด็ นคือ
คติความเชื่อเกี่ยวกับพื้นที่และทิศในการจัดวางแผนผังอาคาร คติ ความเชื่อเกี่ยวกับองคประกอบของวัสดุกอสร างและศิลป
ตกแตงลวดลายที่นํ ามาใชในอาคาร ถึงแมวาคติความเชื่อในการกอสรางมัสยิด จะให ความสําคั ญทางดานศาสนาอิ สลาม
เปนหลัก แตก็ยังมีความเชื่อทองถิ่นบางอยางที่ไดปฏิบัติสืบทอด กันมาจากอดีตใหเห็ นจนถึงปจจุบัน ซึ่งเป นการสะทอนให
เห็นถึงวิถีชีวิตของชาวไทยมุ สลิม ที่สามารถอยู รวมกันอยางมีเอกภาพภายใตวัฒนธรรมที่หลากหลายของพื้นที่ไดเปน
อยางดี
เอกสารอางอิง
ประพนธ เรืองณรงค และคณะ. ม.ป.ป. ปตตานี. ยะลา : โรงพิมพยะลาการพิ มพ.
ประสิทธิ์ จําปา. 2520. เอกลักษณปกษ ใต. ปตตานี : แบล็คไดมอนด สติวดิโอ.
สมภพ ภิรมย. 2538. บานไทย. กรุงเทพฯ : แอ็ดวานซ อินเตอรเนชั่นแนล พริ้ นติ้งเซอรวิส จํากัด.
สมลักษณ อัศวเหม. ม.ป.ป. กลวิธีการออกแบบสถาป ตยกรรม. กรุงเทพฯ : สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลา
เจ าคุณทหารลาดกระบัง