การประชุมวิชาการและผลงานวิจัย มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 17 2550 - page 533

3
คํ านํา
โรคปริ ทันตเปนโรคที่เกี่ยวข องกับอวัยวะที่อยูรอบๆฟน โดยสามารถแบงออกเปน 2 โรคใหญได แก โรค
เหงือกอักเสบและโรคปริ ทันตอักเสบ โดยโรคเหงือกอักเสบหมายถึงโรคที่เกิดการอั กเสบของเหงือกแตไมมีการ
ทํ าลายของเอ็นยึดปริทันตและกระดูกที่รองรับรากฟน ส วนโรคปริทั นตอักเสบเปนโรคที่มีการอักเสบของเหงือก
และมีการลุกลามมาที่อวัยวะปริทันต ซึ่งทําใหเกิดการทําลายของเอ็นยึดปริทันตและกระดูกที่รองรับรากฟนและ
เคลื อบรากฟน ปจจุบั นโรคปริทั นตยังเปนปญหาทางทันตสุขภาพที่สําคัญของประชาชนทุกเชื้อชาติในโลก และ
เปนไดตั้งแต วัยเด็กจนถึ งวัยผูใหญ ความชุ กและความรุนแรงของโรคมี ความแตกตางกันไปตามอายุ เชื้อชาติ
การศึกษา เศรษฐานะ และอนามัยช องปาก และหากไมได รับการบําบั ดรักษาที่ถูกต องจะเปนสาเหตุใหเกิดการ
สูญเสียฟ นไปในที่สุด นอกจากนี้โรคปริทั นตอักเสบยังสามารถเป นปจจัยเสี่ ยงที่สําคัญตอโรคทางระบบอื่นๆเช น
โรคทางหลอดเลือดและหั วใจ โรคเบาหวาน และอื่นๆ
การอักเสบของโรคปริ ทันตสามารถแบ งไดเปน 2 ระยะ คือ ระยะที่ โรคยังไมสงบ(active phase) และ
ระยะที่โรคสงบแล ว (inactive or quiescent) (Socransky et al., 1984) ซึ่งความนาเชื่อถื อในการประเมินระยะการ
อักเสบของโรคเปนสิ่งสําคัญสําหรั บการวินิ จฉัย การวางแผนการรักษา รวมทั้งการเลือกการรักษาที่ เหมาะสมใหกับ
ผูปวยดวย การวินิจฉัยโรคปริทันตจํ าเปนต องอาศัยการสืบคนจากขอมูลหลายอยางประกอบกั น เชน การตรวจและ
เก็ บขอมูลคาตางๆทางคลินิ ก การใช ภาพถายรั งสี การวิเคราะห น้ําเหลื องเหงือก เปนต น วิธี การที่นํ ามาใชในการ
วิ นิจฉั ยโรคปริ ทันต อักเสบที่ ใช กันอยางแพรหลายทั่วไปในปจจุ บั นไดแก การตรวจทางคลิ นิกร วมกับการใช
ภาพถายรังสี แตทั้ง 2 วิธีก็มีขอจํากัด เนื่องจากเปนการวัดขอมูลเกี่ยวกั บความรุนแรงของโรคและเปนการวัดความ
สะสมของโรคที่เกิดขึ้นในอดี ตหลังจากที่มีโรคเกิดขึ้ นแลว และไมสามารถบอกไดวาปจจุบั นนี้โรคกําลังอยูในระยะ
ใดหรื อมีความเสี่ยงตอระยะที่โรคยังไม สงบหรือไม (Haffajee et al., 1983) นอกจากนี้ยังมีขอจํากัดในเรื่องความ
คลาดเคลื่อนเกี่ยวกั บการวัดและใชเวลาในการประเมินคอนขางมาก (Kaufman and Lamster, 2000) ป จจุบันมี
การศึกษาและพัฒนาวิธี การวินิจฉัยแบบใหม ๆที่อาจจะสามารถตรวจพบและบอกไดวามีการดําเนินของโรคในระยะ
ที่ โรคยังไมสงบอยู ทั้ งนี้เพื่อนํามาประเมินผลการดํ าเนินของโรค การตอบสนองตอการรักษา และนํามาใชในการ
เฝาระวังการเกิดโรคปริทันตในอนาคตด วย
อยางไรก็ตามยังไมมีวิธี การใดที่สามารถบงชี้ไดแนนอนวา บุคคลนั้นกําลังมีการดําเนินของโรคปริทันตอักเสบ
ในระยะที่โรคยังไมสงบ ดังนั้นการหาตัวบงชี้เพื่อประเมินการดําเนินของโรคปริทันตอักเสบในระยะที่โรคยังไม สงบ
โดยใช วิธี ที่ งาย รวดเร็ ว และมีความแมนยําในการตรวจในแต ละบุคคลจึงเปนสิ่งจําเป นทั้งนี้ เพื่อประโยชนตอ
ทั นตแพทยที่ ใหการรักษาและเปนประโยชนตอผูป วยที่จะปองกันการทําลายของอวั ยวะปริทั นตจากโรคดวย
น้ํ าลายเปนของเหลวที ่อยูในปากที ่สามารถเก็บไดงาย มีรายงานการศึกษาที ่กลาวถึงตัวบงชี ้ในน้ําลายที่
เกี่ยวของกับโรคปริทั นต และอาจใชเปนขอมูลในการทดสอบความเสี่ยงตอการเปนโรคปริทั นตได (Kaufman and
Lamster, 2000) ในน้ําลายประกอบดวยสารตางๆมากมายเชน โมเลกุ ลของสารอินทรีย อิเลคโตรไลท และโปรตีน
ตางๆ ซึ่งเอนไซมเปนโปรตีนที่พบได ในน้ําลายเชนกัน
เอนไซม ถูกผลิ ตจากเชื้อโรคที่อยู ในช องปาก เม็ดเลื อดขาว และมี บางส วนมาจากน้ําเหลืองเหงื อก
(Chauncey, 1961) มีการศึกษาที่ ทําการทดสอบความสัมพั นธของเอนไซมกับการตอบสนองต อการรักษาโรคปริ
ทั นต และการศึกษาถึงความเปนไปไดในการนําเอาเอนไซมมาใชเปนตัวบ งชี้วาผูปวยกํ าลังเป นโรคปริทันตอักเสบ
ในระยะที่ โรคยังไมสงบ เอนไซมอลานีน อะมิโนเพปติ เดส หรือเอเอพี (alanine aminopeptidase, AAP) และ