การประชุมวิชาการและผลงานวิจัย มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 17 2550 - page 543

บทนํา
สารประกอบเพคติ น (pectin) พบอยูในชั้นมิด
เดิลลาเมลลา (middle lamella) ของผนังเซลลพื ชในรูป
ของโปรโตเพคติน (protopectin) โดยรวมตัวอยูกับ
เซลลูโลส (cellulose) พบมากในผักและผลไมโดยเฉพาะ
ผลไมดิบ สารประกอบเพคติ นเปนโพลีเมอร สายยาวของ
กรดกาแลคทูโรนิก (D-galacturonic acid) ตอกันดวย
พั นธะไกลโคไซดที่ ตําแหนง α(1-4) (นิ ธิยา, 2545)
สารประกอบเพคติ นสามารถแบงได 5 แบบคือ 1. แบง
ตามลักษณะโครงสรางได 3 ชนิดคือ 1)โปรโตเพคติ น
2)เพคตินหรือกรดเพคตินิ ก 3) กรดเพคติก 2. แบงตาม
กลไกการเกิดเจล ของเพคตินไดแก เจลของเพคติ น
(pectin gel) และเจลของแคลเซียมแพคเตต (calsium
pactate gel) 3. แบงตามระดับเอสเทอร (Degree of
esterification) ได เปน 2 ชนิดคือกลุมเมทธอกซิลสูง
(hight methoxyl pectin) และกลุมเมทธอกซิลต่ํา(low
methoxyl pectin) (May, 1992) 4. แบงตามอั ตราเร็วใน
การเซ็ทตัว(rate of set) ได 2 ชนิดคื อ เพคตินที่เซ็ ทตัวได
เร็ว(rapid set pectin) และ เพคตินที่เซ็ทตัวชา (slow set
pectin) (De Man, 1999) 5.แบงตามเกรดของเพคติน
ทางการคาโดยสังเกตจากลักษณะความหนืด ความโปรง
แสง และความแข็งของเจล (gel strengh) ใน
อุตสาหกรรมอาหารนําเพคตินมาใชประโยชนในการ
เติมลงไปในผลิตภัณฑแยม เจลลี่ มารมาเลด และซอส
เปนตน มีรายงานวาในช วง 10 ปที่ผานมาประเทศไทยมี
การนําเขาเพคตินเพิ่มสูงขึ้นป 2548 มีการนําเขาเพคติน
1,115,266กิโลกรัม คิดเป นเงินไทย 335,043,855 บาท
(กรมศุลกากร, 2548) ในขณะที่ประเทศไทยมีศักยภาพ
ในการผลิตผักผลไม และมีเศษวัสดุเหลื อทิ้งจากการแปร
รูปมากมาย การนํามาผลิตเพคติน จึงเปนอีกทางเลือก
หนึ่งแกวัสดุเหลือทิ้งเพื่อเพิ่ มมูลค าแกผักผลไมทองถิ่ น
และลดภาระในการกําจัดของเสีย
สมโออยู ในวงศ Rutaceae มีชื่อวิทยาศาสตร
คือ Citrus maxima เปนไมยืนตนขนาดกลาง จังหวัดที่
มีพื้นที่ปลูกมากที่สุดคื อ ชุมพร นครศรีธรรมราช
เชียงใหม เชียงราย และนครปฐม (กรมศุลกากร,
2549) พั นธุที่ปลูกอยางแพรหลายและเป นที่ตองการ
ของตลาดมี 3 พั นธุ คือ ขาวพวง ขาวแปน ขาวทองดี
(กองเกษตรสัมพั นธ, 2548) และในป 2548 มีผลผลิต
รวมเพื่อการบริโภคภายในประเทศ และสงออก
276,628 ลานตัน (กรมศุลกากร, 2548) เพื่อใหผลส ม
โอมีคุณภาพดีเกษตรกร จึงมีการปลิ ดผลสมโอทิ้ งเปน
2 ระยะ คือเมื่อผลขนาดเทาไขไก (1 เดือน) และเมื่อผล
ขนาดเทาน อยหนา (3 เดือน) โดยพิจารณาจํานวนผลที่
จะไวบนตนซึ่งดูจากอายุของต นเปนหลัก (สถาบันวิ จัย
พืชสวนกรมวิ ชาการเกษตร, 2549) จึงกลายเปนวั สดุ
เหลือทิ้งเช นเดียวกับส วนเปลือกของสมโอพรอม
บริโภคที่ มีอยู ประมาณ 40-50 เปอรเซ็นต ซึ่งสามารถ
นํามาสกัดเพคตินได มีรายงานเกี่ยวกั บการนําสวน
เนื้อเยื่อสีขาวของสมโอมาสกัดเพคติน โดยใชกรด
ไฮโดรคลอริกเขมขน 0.05 นอรมอล(อํานวย, 2528)
แตยังไมมีผูรายงานเกี่ยวกั บการศึกษาคุณสมบัติของ
เพคตินจากผลสมโอ ที่สกัดดวยกรดซิตริกซึ่งเปนสาร
ที่มีความปลอดภัยสูง และราคาถูก ดังนั้นคณะผูวิจัยจึง
มีวัตถุประสงค เพื่อศึกษาคุ ณสมบัติของเพคตินจากผล
สมโอ สําหรั บการใชเปนขอมูลการผลิตใน
อุตสาหกรรมตอไป
วัสดุ อุ ปกรณและวิธีการทดลอง
1.วัสดุ
-วัตถุดิบที่ใชในการทดลองคือสมโอพันธุขาวทองดี
อําเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช
-เพคตินผงจากเปลือกส มเกรด 150 ยี่ห อ Merk
2. วิธีการทดลอง
2.1 การเก็บตัวอยาง เก็บตัวอย างผลสมโอสายพันธุ
ขาวทองดีที่มีอายุผลระยะต างๆ จากสวนเกษตรกร 3
รายๆละ 10 ตนนํามาผสมกันสําหรั บการทดลอง 1 ซ้ํา