full2012.pdf - page 605

2
บทนํา
ธรรมชาติของวิทยาศาสตร เริ่มไดรับความสนใจจากนักการศึกษาดานวิ ทยาศาสตร นักปรัชญาวิทยาศาสตร และ
นั กพัฒนาหลั กสูตรในช วงตนศตวรรษที่ 20 โดยการเรียนวิทยาศาสตรเฉพาะองค ความรู และทักษะการปฏิ บัตินั้ น
ยังไมเพียงพอ แต จะตองเขาใจปรัชญาวิทยาศาสตร ประวัติวิทยาศาสตร สังคมวิทยา และจิ ตวิทยาด วย (McComas, 2000)
ยกตัวอย างเชน วิ ทยาศาสตรคืออะไร วิ ทยาศาสตรทํ าอย างไรได บาง รวมถึ งการทํ างานของนักวิ ทยาศาสตร แล ะ
ปฏิ สัมพันธระหว างสังคมและวัฒนธรรม ทั้งนี้ ธรรมชาติของวิทยาศาสตร ถือเป นหัวใจสําคัญของการเรี ยนรูวิทยาศาสตร
ดังจะเห็นไดจากการระบุ ธรรมชาติของวิทยาศาสตรไวในหลั กสูตรวิทยาศาสตร ศึกษาระดั บชาติและนานาชาติ ดังเชน
สมาคมอเมริกันเพื่อความกาวหนาทางวิทยาศาสตร (The American Association for the Advancement of Science [AAAS])
ได กําหนดใหความเขาใจธรรมชาติของวิทยาศาสตร เปนสวนประกอบสําคัญของการรูวิ ทยาศาสตร (Khishfe, 2008)
สําหรับประเทศไทยไดใหความสําคัญกับแนวคิดธรรมชาติของวิทยาศาสตร ซึ่งปรากฏในมาตรฐานการเรียนรูวิทยาศาสตร
สาระที่ 8 ตามหลักสูตรการศึ กษาขั้นพื้นฐาน ป พ.ศ. 2551 (สํานั กงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2551) ทั้งนี้
นั กการศึกษาดานวิทยาศาสตร หลายกลุมไดแสดงจุดยืนว า ความเขาใจธรรมชาติของวิทยาศาสตรจะชวยสงเสริมการเรี ยนรู
เนื้อหาวิ ทยาศาสตรได ดียิ่งขึ้น สามารถตั ดสินใจเกี่ยวกับประเด็นปญหาทางสังคมที่เปนผลสืบเนื่ องมาจากวิทยาศาสตร
ชื่นชมคุณคาของวิทยาศาสตรซึ่งเปนสวนหนึ่ งของวัฒนธรรม และพัฒนาความเข าใจในบรรทัดฐานของชุมชนวิ ทยาศาสตร
(Driver et al., 1996) ทั้งหมดนี้ ลวนเป นสิ่งสําคัญและเปนเหตุ ผลวาทํ าไมนักการศึ กษาจึงเล็งเห็ นคุณคาธรรมชาติ ของ
วิทยาศาสตรและกําหนดใหมีการบูรณาการการจัดการเรียนรูธรรมชาติของวิทยาศาสตรแกผูเรียน
จากการศึ กษางานวิจัยที่ผานมาของตางประเทศพบวา ความเขาใจธรรมชาติของวิทยาศาสตร ของครูไมมีอิทธิพล
ตอการปฏิบั ติการสอน ถึ งแมวาครูวิทยาศาสตรมีความเขาใจธรรมชาติของวิทยาศาสตร อยางชัดเจน แตครูไมไดสะทอนถึ ง
ธรรมชาติของวิ ทยาศาสตรในการปฏิบัติการสอน (Lederman, 1999; Mellado, 1997) ครูวิทยาศาสตร จํานวนหนึ่งยังคงเน น
เนื้อหาสาระ ขาดการอภิปรายประเด็นธรรมชาติ ของวิ ทยาศาสตร ทั้งๆ ที่ สิ่งสําคัญประการหนึ่งของการจั ดการเรียนรูคือ
การสะทอนใหเห็นถึงประเด็นธรรมชาติของวิทยาศาสตร ทั้งนี้ ความเขาใจธรรมชาติ วิทยาศาสตรของครู ไดปรากฏผ าน
แผนการจัดการเรียนรู หรือการปฏิบั ติในชั้นเรียน ซึ่งการศึ กษางานวิจั ยพบวา ระดับประสบการณของครู การกํ าหนด
จุดมุงหมายของครู และการรับรู ของผูเรียนเป นปจจัยหลักในการสะทอนธรรมชาติของวิทยาศาสตร (Lederman, 1999)
ดังนั้ นอาจกลาวได วา ป จจั ยหลักส วนหนึ่งที่ สําคั ญที่ทํ าให ผูเรียนเกิ ดความเขาใจในธรรมชาติของวิ ทยาศาสตร ก็คือ
ครู ผูสอนนั่นเอง ซึ่ งการสอนธรรมชาติของวิทยาศาสตร ใหมีประสิ ทธิภาพก็คือการสอนธรรมชาติวิทยาศาสตร แบบบงชี้
รวมกับการสะท อนคิด จึงทําใหเกิดข อคําถามตอมาว า ในบริบทของประเทศไทยครู วิทยาศาสตรกอนประจําการมี ความ
เข าใจและสะท อนธรรมชาติของวิ ทยาศาสตรตามมาตรฐานที่ กําหนดอยางไร และปฏิ บั ติการสอนธรรมชาติ ของ
วิทยาศาสตรในรู ปแบบใด เพื่อเปนขอมูลพื้นฐานเกี่ยวกับความเขาใจและการสะทอนธรรมชาติวิทยาศาสตร ของครู อันจะ
ทํ าให สถาบันผลิตครู สามารถกําหนดแนวทางในการพั ฒนาครู วิ ทยาศาสตรกอนประจําการให มีความรู ความเขาใจ
ธรรมชาติของวิทยาศาสตร ไดอยางถูกตองและสามารถถายทอดการรั บรูนี้สูการปฏิบั ติการสอนในหองเรียนตอไป
วัตถุประสงคของการวิ จัย
เพื่อศึกษามุมมองและการสะทอนธรรมชาติของวิทยาศาสตรของครูวิทยาศาสตรกอนประจําการ
605
การประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิ ทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ประจำปี 2555