การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัยทักษิณ 2559 - page 82

81
บทนา
โปรไบโอติ ก เป็นผลิตภัณฑ์จากจุลิ นทรีย์ หรือจุลิ นทรีย์ซึ่ งใช้เป็นอาหารได้โดยตรงหรืออาจใช้เป็นวัตถุเจือปนอาหาร
สาหรับมนุษย์และสัตว์ได้ สารเสริ มชีวนะคืออาหารเสริ มซึ่งประกอบด้วยจุ ลินทรีย์ที่ ยังมีชี วิตอยู่ ซึ่งก่อให้ เกิดประโยชน์ต่อเจ้า
บ้านโดยช่วยปรั บระบบสมดุลของจุลินทรีย์ภายในระบบทางเดิ นอาหาร[1] แบคทีเรียเสริ มชีวนะสามารถสร้างสารยับยั้ ง เช่น
สารพวกแบคเทอริ โอซิน ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ และสารยับยั้งชนิดอื่นๆเป็ นต้น นอกจากนั้นสามารถสร้างกรดอินทรี ย์บางชนิด
เช่ น กรดอะซิติกกรดแลคติ กและกรดฟูมาริกเพื่อยับยั้งการเติ บโตได้[2-4] การใช้ สารเสริ มชีวนะในอาหารสัตว์ ช่วยเร่ งการ
เจริญเติบโตของสัตว์ รักษาสมดุ ลของจุลิ นทรีย์ในระบบทางเดินอาหาร ทาให้ระบบย่อยอาหารดีขึ้ น ช่วยเพิ่ มภูมิต้านทานและ
ป้องกันโรคในสัตว์ ลดปัญหาการดื้อยาในสัตว์และปัญหาสารตกค้างในเนื้ อสัตว์
จุ ลิ นทรี ย์ที่ ได้ รั บความนิ ยมนามาใช้เป็ นสารเสริมชี วนะในอาหารสัตว์ส่ วนใหญ่ จะเป็นแบคที เรี ยกลุ่ม Bacillus
เนื่ องจากสามารถสร้างสปอร์ ได้ส่ งผลให้ทนต่ อสภาวะแวดล้ อมที่ไม่ เหมาะสมได้ ใ นระหว่างกระบวนการผลิ ตอาหารสัตว์
นอกจากนี้ แบคทีเรียกลุ่ม Bacillus ยังมีความสามารถในการผลิ ตเอนไซม์อัลฟาอะไมเลสได้ ดีอี กด้วย[5] ดังนั้นงานวิจั ยนี้จึง
สนใจคั ดเลือกเชื้อแบคทีเรีย Bacillus ที่ ไม่ย่อยเม็ดเลื อดแดงที่มีอยู่ในห้องปฏิบัติการภาควิชาจุลชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เพื่อนามาศึ กษาการผลิตสารเสริมชี วนะและเอนไซม์อัลฟาอะไมเลสโดยใช้กระบวนการหมักใน
อาหารเหลวที่ ใช้มันสาปะหลั งเส้นเป็ นวัตถุดิบเนื่องจากมีราคาถูก และผลิตภัณฑ์ที่ได้ จากการหมักเป็นสารเสริมชีวนะที่นาไป
เลี้ ยงสัตว์ แล้วใช้เลี ้ยงสุกรรุ่นหย่านมเพื่อส่งเสริ มการเติบโตลดการใช้ยาปฏิชี วนะ และยังมีเอนไซม์ ย่อยแป้ งที่ สามารถนาไปใช้
เลี้ ยงสุ กรหย่ านมเพื่อเพิ่มประสิทธิ ภาพการย่อยอาหาร กระบวนการหมั กเป็นนี้การเพิ่ มมูลค่ าของมันสาปะหลั งเส้นให้ กับ
เกษตรกร ลดต้นทุนการผลิตอาหารสัตว์ และค่าใช้จ่ ายสาหรับยาปฏิชี วนะ
วิธีการวิจั ย
1. การทดสอบสมบัติเป็นแบคทีเรียเสริ มชีวนะของแบคทีเรีย Bacillus ที่ไม่ย่อยเม็ดเลือดแดง
เพาะเลี ้ ยงแบคเรีย Bacillus ที่เก็ บรั กษา ณ ห้ องปฏิบั ติการ ภาควิ ชาจุ ลชี ววิ ทยา คณะวิทยาศาสตร์
มหาวิ ทยาลัยเกษตรศาสตร์ ซึ่งมีสมบั ติไม่ ย่อยเม็ดเลือดแดงแต่ละสายพั นธุ์จานวน 55 สายพันธุ์ ในอาหาร nutrient broth
(NB) ที่อุ ณหภูมิ 37˚C เวลา 24 ชั่วโมง จากนั้นดูดเชื้อลงบนกระดาษกรองที่ปราศจากเชื้อเส้นผ่ านศูนย์กลาง 0.6 มิ ลลิลิตร
แล้วนาไปวางลงบนจานอาหาร ที่ ได้ swab แบคทีเรียทดสอบแต่ ละชนิดซึ่งได้ แก่ Staphylococcus aureus TISTR9466,
Escherichia coli TISTR780, Salmonella Typhimurium ATCC13311 และ Enterococcus aerogenes ATCC13048
จากสถาบั นวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แห่งประเทศไทย ลงบนอาหารเลี้ยงเชื้อ NA และ อาหาร NA ที่ เติม 1% Glucose
บ่ มที่อุ ณหภูมิ 37˚C เป็นเวลา 24 ชั่วโมง ตรวจสอบความสามารถของแบคเรี ย Bacillus ในการยับยั้งการเติบโตของเชื้อ
ทดสอบแต่ ละชนิดโดยดูจากบริเวณการยับยั้งบนอาหารเลี้ยงเชื้อทั้งสองชนิด
นาเชื้ อสายพันธุ์ที่สามารถยับยั้งการเติบโตของเชื้อแบคทีเรี ยทดสอบไปทดสอบความสามารถในการสร้างกรดโดยเลี้ยง
เชื้ อลงในอาหาร Bromcresol purple dextrose broth pH 7 บ่มที่อุ ณหภูมิห้องเป็นเวลา 24 ชั่วโมง สังเกตการเปลี่ยนสีของ
ตัวชี้วัด (indicator) ในอาหารเลี้ยงเชื้อและวั ดค่าพีเอชที่เปลี่ ยนแปลง ส่วนการทดสอบความสามารถในการทนกรด และการ
ทนเกลือน้ าดีนั้น ทาตามวิ ธีของ Barbosa [6] และวิธีของ Patel [7] ตามลาดับ นับปริมาณเซลล์ที่รอดชีวิตแล้วนาผลที่ ได้มา
คานวณหาเปอร์ เซ็นต์ การรอดชีวิต ทดสอบความสามารถในการสร้างฟิล์มชีวภาพโดยทาการทดลองดั ดแปลงจาก Elhariry [8]
แล้วบันทึกผลค่าการดูดกลื นแสงในชุดทดลองเท่ากับ A และค่าการดูดกลื นแสงชุ ดควบคุม negative control เท่ ากับ Ac ใน