15
โครงการพั
ฒนาหลายโครงการรวมทั้
งโครงการ Head Start มั
กถู
กจั
ดตั้
งขึ้
นจากความต
องการ
อย
างเร
งด
วนของรั
ฐ โดยไม
ยอมทํ
าการประเมิ
นผลโครงการก
อน สํ
าหรั
บในประเทศไทยนั้
นยั
งเป
นที่
น
ายิ
นดี
ในระดั
บหนึ่
งว
า โครงการพั
ฒนาหลายโครงการของรั
ฐมี
การทดลองกั
บหน
วยงานต
นแบบ และ
ทํ
าการประเมิ
นผลก
อนที่
จะนํ
ามาใช
อย
างกว
างขวาง แต
การประเมิ
นผลนั้
นอาจไม
ได
ทํ
าเป
นการวิ
จั
ยเชิ
ง
ทดลอง (Evaluative Experimental Study) จึ
งทํ
าให
ผลการวิ
จั
ยที่
ได
มานั้
นถู
กติ
ติ
งมาก และไม
เป
นที่
ยอมรั
บ
การวิ
จั
ยที่
ถู
กต
องตามหลั
กวิ
ชาการ คื
อ การวิ
จั
ยเชิ
งทดลอง (Experimental Evaluative Study)
ซึ่
งมี
ลั
กษณะที่
สํ
าคั
ญ 4 ประการ
คื
อ 1) มี
การสร
างสาเหตุ
หรื
อการจั
ดกระทํ
า ซึ่
งในที่
นี้
คื
อตั
วโครงการ
พั
ฒนา 2) มี
การเลื
อกผู
ถู
กทดลองเข
ากลุ
มโดยไม
ลํ
าเอี
ยง (Random assignment) เข
าสู
กลุ
มทดลอง ในที
่
นี้
คื
อเข
าสู
โครงการพั
ฒนา และกลุ
มควบคุ
ม คื
อ ผู
ที่
ไม
ได
รั
บการพั
ฒนานั้
น 3) อาจมี
การวั
ดก
อน (Pretest)
และวั
ดหลั
ง (Posttest) เพื่
อจะได
นํ
าผลมาเปรี
ยบเที
ยบกั
น ซึ่
งถ
าผลการวั
ดภายหลั
งปรากฏว
า ผู
เข
าร
วม
โครงการมี
คะแนนจิ
ตใจ หรื
อพฤติ
กรรม หรื
อความสํ
าเร็
จมากกว
า ผลจากการวั
ดก
อน ผลเช
นนี้
แสดงได
เพี
ยงว
า ผู
เข
าร
วมโครงการมี
พั
ฒนาการเพิ่
มขึ้
น แต
ไม
สามารถพิ
สู
จน
ว
า พั
ฒนาการที่
เพิ่
มขึ้
นนั้
นเป
นผลมา
จากโครงการพั
ฒนา และ 4) การพิ
สู
จน
ได
อย
างน
ามั่
นใจและน
าเชื่
อถื
อว
า พั
ฒนาการที่
มากขึ้
นนั้
นเป
นผล
มาจากโครงการพั
ฒนาจริ
งๆ นั
กพั
ฒนาจะต
องมี
กลุ
มควบคุ
ม (กลุ
มคนที่
ไม
ได
รั
บการสุ
มให
เข
าโครงการ
พั
ฒนา) ที่
มี
ลั
กษณะใกล
เคี
ยงกั
บกลุ
มทดลอง
นอกจากนี้
การวิ
จั
ยเพื่
อพิ
สู
จน
ความสํ
าเร็
จของต
นแบบโครงการพั
ฒนา/ชุ
ดฝ
กอบรม ยั
งจะต
อง
ยึ
ดหลั
กปรั
ชญา 3 ข
อ ในการดํ
าเนิ
นการพิ
สู
จน
ความเป
นสาเหตุ
และผล
(Rosenthal & Rosnow, 1991) ซึ่
ง
จะต
องพิ
สู
จน
ให
ครบทั้
ง 3 ประการ ตามลํ
าดั
บดั
งนี้
ได
แก
1)
หลั
กของค
าของตั
วแปรตาม ต
องเปลี่
ยนแปลงไปตามค
าของตั
วแปรอิ
สระ (Covariation rule)
กฎข
อนี้
สํ
าคั
ญที่
สุ
ด จะขาดไม
ได
แต
มั
กถู
กมองข
ามอยู
เสมอ นั
กวิ
จั
ยและนั
กพั
ฒนาจะต
องพิ
สู
จน
เป
น
อย
างแรกก
อนสิ่
งอื่
นใด ดั
งที่
McClelland (1963) ได
เขี
ยนติ
ติ
งนั
กจิ
ตวิ
ทยาโบราณ ที่
มั
กจะศึ
กษาผลใน
กรณี
เดี
ยวตามลํ
าพั
ง แล
วสรุ
ปว
าสิ่
งที่
เกิ
ดนํ
ามาก
อน เป
นสาเหตุ
ของผลดั
งกล
าว ซึ่
งเป
นการใช
กฎข
อที่
ภาพ 6 รู
ปแบบการวิ
จั
ยเชิ
งทดลองเต็
มรู
ป ที่
มี
การสุ
มเข
ากลุ
มวิ
จั
ยต
างๆ โดยไม
ลํ
าเอี
ยง มี
กลุ
ม
ควบคุ
ม และมี
การวั
ดผลหลายครั้
ง
กลุ
มตั
วอย
างที่
ใช
เดิ
มต
องมี
ลั
กษณะ
เท
าเที
ยมกั
นในลั
กษณะเชิ
งเหตุ
และ/หรื
อ ลั
กษณะเชิ
งผลมาก
อน
กลุ
มทดลอง
วั
ดก
อน
(
Pretest
)
การจั
ดกระทํ
า
(
Treatment
)
วั
ดหลั
งจากทิ้
ง
ระยะไปสั
กพั
ก
กลุ
มควบคุ
ม
วั
ดก
อน
(
Pretest
)
วั
ดหลั
ง
(
Posttest
)
วั
ดหลั
งจากทิ้
งระยะไปสั
กพั
ก
สุ
มเข
ากลุ
มโดยไม
ลํ
าเอี
ยง
(
Random Assignment
)
วั
ดทั
นที
หลั
งจั
ด
กระทํ
า
(
Posttest
)