เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 68

5
ระเบียบวิธีวิจัย
วิธีการดาเนินการวิจั ยครั้ งนี้ ผู้วิจั ยเลือกใช้ระเบียบวิ ธี วิจัยชาติพันธุ์วรรณนา(ethnographic fieldwork) เพื่อทา
ความเข้าใจปรากฏการณ์ทางสังคมที่เป็ นพลวัตด้วยพื้นฐานการเข้าใจมนุ ษย์และปฏิสัมพันธ์ทางสังคมอย่างเป็ นธรรมชาติ
(Gubrium and Holstein 1997) การใช้ข้อมูลภาคสนามชาติ พันธุ์วรรณนานี้ สามารถช่ วยให้เข้าถึ งประสบการณ์จริ งของ
มนุษย์และสังคม เนื่องจากเป็ นกระบวนการวิจัยที่ให้ความสาคัใต่อการอธิ บายปรากฏการณ์ทางสังคมจากมุ มมองการมี
ส่วนร่วมระหว่ างผู้วิจัยและผู้ให้ข้อมูล อย่างไรก็ตามเทคนิควิธี การเก็บข้อมูลอย่างใดอย่างหนึ่ งนั้นมี ข้อจากั ด ดังนั้ นการ
ใช้เทคนิควิธีการเก็บข้อมู ลที่หลากหลายจึงอาจจะช่วยลดข้อจากัดเหล่านั้ นลงได้ (Fetterman, 1998; Berg, 2004) การวิจั ย
ครั้ งนี้ จึงเลือกใช้เทคนิ ควิธี การเก็บข้อมูลที่หลากหลาย ได้แก่ การสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตการณ์ แบบมีส่ วนร่ วม และ
ไม่มีส่ วนร่ วม ทั้ งนี้ ผู้วิจั ยได้อาศัยอยู่ในหมู่ บ้านแห่ งหนึ่ งในเขตที่ เป็ นศู นย์กลางของร้านต้มยาที่ กรุ งกัวลาลัมเปอร์
ระหว่างการเก็บข้อมูล เป็ นระยะเวลา 6 เดือน ระหว่างเดือนพฤศจิ กายน พ.ศ.2551 ถึงเดือนเมษายน พ.ศ. 2552 สาเหตุที่
ผู้วิจัยเลื อกศึกษาข้อมูลในพื้นที่ กรุงกั วลาลัมเปอร์ เนื่ องจากกรุ งกัวลาลัมเปอร์ มีระยะทางห่ างไกลจากชายแดนไทย-
มาเลเซี ยทาให้มีกระบวนการย้ายถิ่นที่ ซั บซ่ อนกว่าการย้ายถิ่นข้ามแดนภายในรั ฐตอนเหนื อของประเทศมาเลเซี ย
ระยะทางที่ ห่างไกลจากชายแดนนี้ ทาให้เครื อข่ายสังคมแรงงานมีบทบาทความสาคัใยิ่งขึ้ น เนื่องจากแรงงานไม่สามารถ
เดินทางเช้าไปเย็นกลับได้เหมือนการย้ายถิ่ นบริเวณชายแดนไทย-มาเลเซีย นอกจากนั้ น กรุ งกัวลาลัมเปอร์ ยังมีร้านต้มยา
เป็ นจานวนมากกว่าที่รั ฐอื่นๆ (ชิดชนก ราฮิมมูลา, 2551) ดังนั้น การวิ จัยในครั้ งนี้ ผู้วิจัยจึงเลือกศึกษาที่กรุงกัวลาลัมเปอร์
เนื่องจากแรงงานคนไทยเชื้อสายมลายูที่เข้าไปทางานในร้านต้มยาในประเทศมาเลเซี ยไม่มีความแน่ชัดว่าเป็ น
ใคร และอยู่ที่ไหน ผู ้ วิจัยจึงอาศัยเทคนิ ควิธีการหาผู้ให้ข้อมูลหลักแบบลูกโซ่ (snowballing technique) เนื่ องจากมีความ
ยุ่งยากในการค้นหาผู้ให้ข้อมูลด้วยวิธี การอื่นๆ (Sarantakos, 2005) เมื่อจบสิ้ นการสัมภาษณ์ เชิงลึกผู ้ให้ข้อมูลจะถูกถาม
เพื่อให้ แนะนาผู ้ ให้ ข้อมูลคนอื่ นๆ แต่ผู้ให้ข้อมูลหลักที่เป็ นแรงงานคนไทยเชื้อสายมลายู ของการวิจัยครั้ งนี้ จะต้องมี
คุณลักษณะ 5 ประการ เพื่ อเป็ นการคัดสรรผู ้ ให้ข้อมูล ได้แก่ 1) ต้องอาศัยและทางานในประเทศมาเลเซียอย่างน้อยหนึ่ งปี
เนื่องจากผู้วิจั ยต้องการคั ดแยกผู้ ย้ายถิ่นตามฤดูกาลที่มีลักษณะการย้ายถิ่ นช่วงสั้ นๆ และระยะเวลาหนึ่ งปี เป็ นเกณฑ์ที่
สามารถสะท้อนถึงวิถีชีวิตของแรงงานย้ายถิ่นภายในรอบปี 2) ต้องมีภูมิลาเนามาจากจั งหวัดชายแดนภายใต้ของประเทศ
ไทย ได้แก่ ปัตตานี ยะลา นราธิวาส สตู ล และสงขลา 3) ต้องเป็ นคนไทยเชื้อสายมลายูที่ พูดภาษามลายูถิ่นโดยกาเนิด 4)
กาลังทางานในร้านต้มยาที่กรุ งกัวลาลัมเปอร์ เนื่องจากอาชีพนี้ เป็ นอาชีพหลั กของคนไทยเชื้ อสายมลายูที่ ทางานใน
ประเทศมาเลเซี ย และ5) จะต้องเป็ นแรงงานย้ายถิ่นที่ได้รับค่าจ้างเป็ นรายวันหรื อรายเดือนที่ผิดกฎหมายที่ไม่มีใบอนุ ใาต
ทางานและ/หรื อเอกสารการเข้าประเทศมาเลเซี ยที่ถูกกฎหมาย เนื่ องจากแรงงานกลุ่มนี้ ที่มีความซับซ่ อนของการย้ายถิ่น
มากกว่าแรงงานที่เข้าเมื องอย่างถูกกฎหมาย
ผู้วิจัยทาการเก็บรวบรวมข้อมูลจากแรงงานคนไทยเชื้ อสายมลายูที่ เป็ นแรงงานในร้ านต้มยา จานวน 60 คน
นอกจากนั้ นผู้วิจัยเก็บข้อมู ลเพิ่มเติมจากผู้ ประกอบการร้ านต้มยาของผู ้ ให้ ข้อมูลหลัก จานวน 8 คน ซึ่ งเป็ นคนไทยเชื้ อ
สายมลายูในประเทศมาเลเซี ย จานวน 5 คน และคนมาเลเซียเชื้ อสายมลายู จานวน 3 คน เพื่อเป็ นการตรวจสอบข้อมูล
และขยายประเด็นจากผู้ให้ข้อมูลหลัก นอกเหนือจากการสัมภาษณ์ ผู้ ให้ข้อมู ลแล้ว ผู้วิจั ยยังทาการสังเกตการแบบมีส่วน
ร่ วมด้วยการเข้าร่ วมกิจกรรมนันทนาการของกลุ่มผู ้ ให้ข้อมูลเป็ นประจาในที่พักของแรงงาน รวมถึงนอกสถานที่หลังเลิก
งาน เช่น การเล่นเกม ดูละคร ดูการแข่งกันฟุตบอล การเล่นบอล และการสนทนาในร้านน้าชา เป็ นต้น ประกอบกับการ
สังเกตแบบไม่มีส่วนร่ วม เนื่องจากผู้วิจัยเป็ นลูกค้าประจาของร้ านต้มยาของผู้ ให้ข้อมู ลทางานอยู่อย่างสม่าเสมอ
ข้อมูลจากการสั มภาษณ์ และบันทึกการสังเกต รวมถึงบันทึกภาคสนามประจาวันของผู้วิจั ยด้วยลายลั กษณ์
อักษร และนามาจัดเรี ยงหมวดหมู่ ข้อมูลอย่างเป็ นระบบตามประเด็นเนื้ อหา และให้รหัสความหมายของเนื้อหาตาม