full2012.pdf - page 103

šœÎµ
Staphylococcus aureus เป็ นแบคทีเรี ยรู ปร่ างกลม แกรมบวก ที่มีความสําคัญทางการแพทย์ ทําให้เกิดโรค
ตั้ งแต่การติดเชื้อที่ผิวหนัง อาหารเป็ นพิษ กลุ่มอาการช็อคจากสารพิษ (toxic shock syndrome) ปอดอักเสบ ไปจนถึงการ
ติดเชื้อในกระแสเลือด (septicemia) S. aureus เป็ นเชื้ อที่ทนต่อสภาพแวดล้อมได้ดี ทนความแห้งแล้งและความเข้มข้น
ของเกลือในปริมาณที่ สูง นอกจากนั้ นยังพบเป็ นเชื้อประจําถิ่ นอยู่ ในช่ องจมูก ลําคอและผิวหนังของคนปกติ (ภัทรชัย,
2550) หลังจากมีการใช้ยาเพนนิ ซิลลินรักษาโรคติ ดเชื้อนี้ ได้ไม่นานก็ เริ่ มพบสายพันธุ ์ที่ดื้ อยาและมีการแพร่กระจายอย่าง
รวดเร็ว ปัจจุบันพบว่าร้อยละ 90 ของ S. aureus ดื้อต่อยากลุ ่มนี้ ต่อมายาเมธิ ซิลลินถูกนํามาใช้แทนเพนนิ ซิลลินซึ่ งใช้ได้
ไม่นานก็เริ่ มมีสายพันธุ ์ที่ดื ้อต่อยาดังกล่าว เรียกว่า methicillin-resistant S. aureus (MRSA) นอกจาก MRSA จะดื้อยาใน
กลุ่มเพนนิ ซิลลินและเบต้าแลคแตมแล้วเชื้อยังดื้ อยาปฏิชี วนะกลุ่มอื่ นอีกหลายชนิด ทําให้การรักษาทําได้ยาก มีอัตรา
เสี่ ยงต่อการเสี ยชีวิตสู ง โดยทั่วไปการติดเชื้อ MRSA มักเกิ ดขึ้ นในโรงพยาบาล เรียกว่า Hospital associated-MRSA
(HA-MRSA) โดยพบในผู้ ป่ วยที่มีปัจจัยเสี่ยง เช่ น มีแผลผ่าตัดหรื อใส่สายสวนต่างๆ แต่ในปัจจุบันเริ่ มมีการระบาดของ
MRSA ในชุมชน เรียกว่า Community-associated MRSA (CA-MRSA) โดยทั่วไป CA-MRSA ส่วนมากก่อให้เกิดการ
ติดเชื้อที่ไม่รุ นแรงที่ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อน เช่น ฝี หนอง แต่ในบางรายอาจพบการติดเชื้ อที่รุ นแรง เช่ น การติดเชื้ อใน
กระแสเลื อด โรคหนังเน่ า (necrotizing fasciitis) กลุ่มอาการช็ อคจากสารพิษ และปอดอักเสบ (necrotizing pneumonia)
ปัจจุบันมีรายงานการติดเชื้ อ CA-MRSA และระบาดในหลายประเทศทั่วโลก เช่ น อเมริกา แคนาดา ออสเตรเลีย และ
หลายประเทศในยุโรป (Deleo et al., 2010) รวมถึงใกล้บ้านเราที่สุดคือมาเลเซี ย (Nor Shamsudin et al., 2008) แต่ใน
ประเทศไทยยังไม่มีรายงานถึงสายพันธุ์ดังกล่าว
S. aureus เป็ นเชื้ อประจําถิ่ นในโพรงจมูก พบได้ประมาณร้อยละ 20-35 ของคนปกติ การพบเชื้อในโพรงจมูก
มีความสัมพันธ์กับโอกาสในการก่อโรคของเชื้อ นอกจากนั้ นยังเป็ นแหล่งของการแพร่ เชื้ออีกด้วย (สุทธิ รัตน์, 2554) ใน
ประเทศสหรัฐอเมริ กาสามารถพบ MRSA ในคนปกติร้อยละ 0.84 (Mainous et al., 2006) ในประเทศอินเดี ยพบ MRSA
ในเด็กวัยเรี ยนร้อยละ 3.06 (Ramana et al., 2009) แต่ในประเทศไทยยังไม่มีตัวเลขที่ ชัดเจน จากรายงานการศึ กษาในปี
พ.ศ. 2539 และปี 2549 ในกลุ ่มนักศึกษายังไม่พบรายงานของเชื ้อ MRSA (Dhiraputra et al., 1996; มณฑล และคณะ,
2549) จากความสําคัญของ CA-MRSA ในทางการแพทย์การเฝ้ าระวังเชื้อนี้ ในชุมชนจึงมี ความสําคัญอย่างมาก ดังนั้ น
งานวิจัยนี้ จึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความชุกของการเป็ นพาหะของเชื้อ S. aureus โดยเฉพาะ MRSA ในโพรงจมูกของ
คนปกติจากกลุ่มตัวอย่างนิ สิตมหาวิทยาลัยทักษิณ วิทยาเขตพัทลุง ตลอดจนศึกษาแบบแผนการดื้ อยาต้านจุ ลชีพชนิ ด
ต่างๆ ของเชื้ อที่แยกได้ เพื่อเป็ นข้อมู ลพื้ นฐานในการเฝ้ าระวังการแพร่ กระจายของเชื้อในชุมชนต่อไป
ª·›¸ „µ¦ª·‹´¥
µ¥¡´œ›»r S. aureus ¤µ˜¦“µœ
S. aureus TISTR 118 เป็ นตัวควบคุ มทางบวกสําหรั บการทดสอบการสร้างเอนไซม์เลคซิ ทิเนส คาทาเลสและ
โคแอกกูเลส S. epidermidis TISTR 518 เป็ นตัวควบคุมทางลบสําหรับการทดสอบสร้ างเอนไซม์เลคซิ ทิเนสและโค-
แอกกูเลส S. aureus TISTR 118 และ MRSA ที่แยกได้จากผู ้ ป่ วยในโรงพยาบาลอานันทมหิดล จังหวัดลพบุรี เป็ นตัว
ควบคุมความเที่ยงตรง (validity) ของการทดสอบความไวต่ อยาปฏิชี วนะด้วยวิธี Kirby-Bauer disk diffusion
103
การประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิ ทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ประจำปี 2555