2
บทนํ
า
ป
จจุ
บั
นผู
ผลิ
ตภู
มิ
ป
ญญาท
องถิ่
นจะดํ
ารงอยู
อย
างโดดเดี่
ยวไม
ได
เนื่
องจากมี
ทั
กษะการผลิ
ตเพี
ยงอย
างเดี
ยวยั
งไม
เพี
ยงพอ กรมการพั
ฒนาชุ
มชนกระทรวงมหาดไทย (2552) อย
างไรก็
ตามเมื่
อเน
นพิ
จารณาในด
านพั
ฒนาผลิ
ตภั
ณฑ
ความสามารถการใช
เทคโนโลยี
การตลาด ปริ
มาณการผลิ
ตยั
งพบว
า ยั
งอยู
ในระดั
บปานกลาง วิ
ทยา (2550: 84-85)
เนื่
องจากชาวบ
านขาดความรู
ทั
กษะในการจั
ดการผลิ
ตที่
ดี
มี
ผลต
อผลิ
ตภั
ณฑ
นอกจากนี้
สุ
ภาพรและคณะ (2546:143) ยั
ง
พบชั
ดเจนว
าการพั
ฒนาผลิ
ตภั
ณฑ
ผู
ผลิ
ตสิ
นค
า ภู
มิ
ป
ญญาท
องถิ่
น ควรส
งเสริ
มให
มี
กระบวนการเรี
ยนรู
ร
วมกั
นเป
นสํ
าคั
ญ
มี
กระบวนการทางความคิ
ดและกระบวนการทํ
างานร
วมกั
น นอกจากนี้
ยั
งพบประเด็
นป
ญหาจากการประชุ
มกลุ
มผู
ผลิ
ต
สิ
นค
า
OTOP
ในจั
งหวั
ดนนทบุ
รี
เมื่
อวั
นที่
18
สิ
งหาคม
2551
ณ สํ
านั
กงานพาณิ
ชย
จั
งหวั
ดนนทบุ
รี
พบว
าป
ญหาทางด
าน
การพั
ฒนาเครื่
องมื
อในการพั
ฒนาสิ
นค
า การพั
ฒนารู
ปแบบใหม
ๆ ค
อนข
างน
อย กํ
าลั
งการผลิ
ตไม
เพี
ยงพอในบางโอกาส
สิ
นค
าเกิ
ดความเสี
ยหายระหว
างขนส
งได
ง
าย ขาดความเข
มแข็
งในการบริ
หารจั
ดการในด
านกระบวนการผลิ
ตและยั
งรอ
การช
วยเหลื
อจากภาครั
ฐ (สํ
านั
กงานพาณิ
ชย
จั
งหวั
ดนนทบุ
รี
.
2551)
และสิ
นค
า
OTOP
ยั
งขาดคุ
ณภาพและฝ
มื
ออยู
อี
กมาก
สิ
นค
านั้
น ๆ ก็
ไม
ได
มี
คุ
ณค
าคงทน เพราะยั
งขาดการพั
ฒนาในเรื่
องรู
ปแบบให
แปลกใหม
และขาดการนํ
าเทคโนโลยี
เข
า
มาใช
เพื่
อให
การผลิ
ตสิ
นค
ามี
คุ
ณภาพเป
นที่
ต
องการของผู
บริ
โภค (เทคโนโลยี
ชาวบ
านฉบั
บที่
352 วั
นที่
1 กุ
มภาพั
นธ
2548) ซึ่
งสอดคล
องกั
บงานวิ
จั
ยของ ณั
ฐธยาน
(2549: 2) พบว
า ป
จจั
ยภายนอกของกลุ
มผู
ผลิ
ต ที่
มี
ความแตกต
างกั
นได
แก
ด
านการพั
ฒนาผลิ
ตภั
ณฑ
นโยบายการตลาดของผู
แข
งขั
นและความพึ
งพอใจของลู
กค
าที่
เป
นตั
วกํ
าหนด
จากประเด็
นป
ญหาดั
งกล
าวข
างต
นผู
วิ
จั
ยจึ
งเห็
นความสํ
าคั
ญและมี
ความจํ
าเป
นในการทํ
าการศึ
กษาสภาพการบริ
หาร
จั
ดการสิ
นค
า
OTOP
ในจั
งหวั
ดนนทบุ
รี
ในสองประเด็
นหลั
ก ได
แก
ด
านทรั
พยากรสภาพแวดล
อมทางธุ
รกิ
จ และด
านการ
บริ
หาร เพื่
อพั
ฒนาผลิ
ตภั
ณฑ
ให
ได
มาตรฐานผลิ
ตภั
ณฑ
ชุ
มชนสู
การยกระดั
บมาตรฐานสากลให
เป
นที่
ยอมรั
บและนํ
าไปสู
การ
จํ
าหน
ายมากขึ้
น มี
กํ
าไรเพื่
อเป
นการสร
างเศรษฐกิ
จให
กั
บชุ
มชนสร
างรายได
ให
กั
บครอบครั
วทํ
าให
มี
การหมุ
นเวี
ยนของ
เศรษฐกิ
จในชุ
มชน อั
นนํ
าไปสู
การพั
ฒนาที่
ยั่
งยื
น
กรอบแนวคิ
ดในการวิ
จั
ย
ผู
วิ
จั
ยได
ใช
กรอบแนวคิ
ดของกรมการพั
ฒนาชุ
มชน กระทรวงมหาดไทย (252: 19) ในเรื่
องเกณฑ
การประเมิ
น
เพื่
อคั
ดสรรระดั
บดาว ประกอบด
วย 3 ส
วน และใช
กรอบแนวคิ
ดการบริ
หารจั
ดการ ของ Griffin ( อ
างใน ศิ
ริ
วรรณ และ
คณะ, 2545:18-19)
ในด
านการบริ
หารจั
ดการ
และ
ด
านสภาพความพร
อม และการส
งเสริ
มจากหน
วยงานภาครั
ฐ
ดั
งนั้
น
ผู
วิ
จั
ยได
นํ
ามาปรั
บปรุ
งให
เหมาะสมกั
บเรื่
องที่
ศึ
กษา การวิ
จั
ยครั้
งนี้
ได
มี
รายละเอี
ยดดั
งนี้
คื
อสภาพการบริ
หารจั
ดการสิ
นค
า
OTOP ในจั
งหวั
ดนนทบุ
รี
แบ
งออกเป
น 3 ด
าน คื
อ
1.ด
านทรั
พยากรสภาพแวดล
อมทางธุ
รกิ
จ
แบ
งออกเป
น 3 ส
วน ส
วนที่
1 ผลิ
ตภั
ณฑ
และความเข
มแข็
งของ
ชุ
มชน คื
อ (1) การผลิ
ต 2) การพั
ฒนาผลิ
ตภั
ณฑ
(3) ความเข
มแข็
งของชุ
มชน ส
วนที่
2 ความเป
นไปได
ทางการตลาด คื
อ
(1) การตลาด (2) เรื่
องราวของตํ
านานผลิ
ตภั
ณฑ
ส
วนที่
3 คุ
ณภาพผลิ
ตภั
ณฑ
คื
อ(1) ลั
กษณะเกณฑ
เฉพาะผลิ
ตภั
ณฑ
2.ด
านการบริ
หารจั
ดการ
คื
อ 1) การวางแผน 2) การจั
ดองค
กร 3) การสั่
งการ 4) การควบคุ
ม
3. ด
านสภาพความพร
อม
และการส
งเสริ
มจากหน
วยงานภาครั
ฐ
คื
อ 1) สภาพความพร
อมในการดํ
าเนิ
นงาน 2) การส
งเสริ
มจากหน
วยงานภาครั
ฐ
วิ
ธี
การวิ
จั
ย
การวิ
จั
ยครั้
งนี้
เป
นการวิ
จั
ยเชิ
งสํ
ารวจ (Survey Research) การศึ
กษาครั้
งนี้
ผู
วิ
จั
ยกํ
าหนดพื้
นที่
ศึ
กษาได
แก
กลุ
ม
ผู
ผลิ
ตสิ
นค
า OTOP ในจั
งหวั
ดนนทบุ
รี
มี
จํ
านวน 6 อํ
าเภอ 52 ตํ
าบล ได
แก
อ.เมื
อง อ.บางกรวย อ.บางใหญ
อ.บางบั
วทอง
อ.ไทรน
อย อ.ปากเกร็
ด ในจั
งหวั
ดนนทบุ
รี
ประชากร
ประชากรที่
ศึ
กษาได
แก
กลุ
มผู
ผลิ
ตสิ
นค
า OTOP ในจั
งหวั
ดนนทบุ
รี
มี
จํ
านวน 156 ราย จาก 6 อํ
าเภอ 52
ตํ
าบล ที่
ขึ้
นทะเบี
ยนกั
บ (กรมการพั
ฒนาชุ
มชนจั
งหวั
ดนนทบุ
รี
, 2552) โดยแบ
งผลิ
ตภั
ณฑ
ตามข
อกํ
าหนดของกรมการ
พั
ฒนาชุ
มชน กระทรวงมหาดไทย ได
แบ
ง ประเภทของผลิ
ตภั
ณฑ
ไว
5 ประเภท ได
แก
1) ประเภทอาหาร 2) ประเภท