เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 1046

2
บทนํา
พื้ นฐานและหลักการของวิชาชีพสื่ อมวลชนก็คือการแสดงความคิ ดเห็นอย างอิสระเสรี แตในความเปนจริงงาน
สื่อสารมวลชนเปนทั้งธุรกิจและเปนมากกวาธุ รกิจ เพราะคนที่เปนเจาของหุนใหญในสื่อสวนมากก็ คือนักธุรกิจ
ลักษณะความเปนเจาของสถานีวิ ทยุโทรทัศน ในประเทศไทยมีที่ เปนของรัฐ 5 แหง และ 1 สถานี อิสระ คือ
สถานีโทรทัศนสาธารณะ (Thai PBS) โดยสื่ อวิทยุโทรทัศน ทั้งหมดที่ เปนของภาครัฐตามพระราชบัญญัติวิทยุกระจายเสียง
และวิทยุโทรทัศน พ.ศ.2498 สวนใหญใหเชาแกผูประกอบการเอกชนเปนสั ญญาระยะสั้นหรือสั มปทานระยะยาว แสดงให
เห็นวาเกือบจะทั้งหมดเปนของบริษัทเอกชน บางรายเปนบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพยแหงประเทศไทย โดยสถานี
วิทยุ โทรทัศนที่ ผูชมไม ตองเปนสมาชิ ก (Free TV) ที่หนวยงานของรัฐเป นผูดําเนิ นการมี 3 แหง คื อสถานีวิทยุ โทรทัศน
กองทั พบก ชอง 5 สถานีโทรทัศนโมเดิร นไนน ชอง 9 และสถานีวิทยุ โทรทัศนแหงประเทศไทย ชอง 11 และอี ก 2 ชองที่
เอกชนไดรับสัมปทานไปดําเนินการ คือสถานีวิทยุโทรทัศนไทยทีวีสี ชอง 3 อ.ส.ม.ท. และสถานี โทรทัศนสี กองทัพบก ช อง
7 ทําใหสื่อวิทยุ โทรทัศน ของไทยมีขอบเขตค อนข างจํากัดเพราะมี เพียงไมกี่รายที่สามารถเข ามาดํ าเนิ นการและประสบ
ความสําเร็จในแงการแขงขัน (วีระ ประทีปชัยกู ร, 2550)
โดยการบริ หารสถานีโทรทัศนเปลี่ยนแปลงไปตามความก าวหนาของเทคโนโลยี ใหม ประกอบกับจุดเปลี่ ยนในป
พ.ศ. 2551 ที่รัฐบาลอนุญาตใหกิจการโทรทัศน ระบบบอกรับสมาชิกสามารถทําการโฆษณาได ปจจุบั นจึงเกิดสื่อเคเบิลที วี
และทีวีดาวเทียมขึ้นมากมายเพราะกลายกลายเปน “สื่อทางเลือก” ใหกับองคกรธุรกิจที่ตองการเปนเจาของดวยเงินลงทุ นที่ไม
สูงมากนัก รวมถึงเจาของสินคาและเอเจนซีโฆษณาที่ตองการสื่อสารเฉพาะกลุมด วยงบประมาณสมเหตุสมผล อี กทั้งยั งเปน
สื่อที่มีศักยภาพสูงมากในด านการศึกษา ขาวสารและชุมชน วั ดไดจากปจจั ยการขยายตัวของฐานผูชมและผูลงทุนช องทีวี
ดาวเทียมรายใหม ประเด็นการเติบโตดังกล าวทําใหสื่อเคเบิลทีวีและทีวีดาวเทียมหนีไมพนการถูกวิ พากษวิจารณ จากสังคมซึ่ง
มักจะเปนเรื่องนโยบายดานการประกอบการ เชน เป นระบบบอกรับสมาชิกไม ควรมีโฆษณา นับเปนข อวิพากษที่เบนมาสู
เรื่องคุ ณภาพของรายการที่นําเสนอด วย
ในปจจุบันนี้สื่อมวลชนถื อเปนองคกรธุรกิ จอยางหนึ่ งซึ่งการบริหารสถานีตองใชทุนในการผลิ ตมากจึงตองผลิตให
คุมทุ นและคํานึ งถึงการลดความเสี่ยง หากลดความเสี่ยงได มากเทาไรก็ยิ่งไดกําไรมากและถือเปนระบบการผลิตเชิ งการตลาด
ของสื่อมวลชนในยุคนี้ และด วยเหตุที่วาผูประกอบการเปนเจาของเงินที่เอามาลงทุนสรางโครงสรางพื้นฐานของระบบก็อยาก
เขามาทําธุรกิ จนั้นก็เพื่อแสวงหากํ าไร รวมทั้งความเป นจริงที่สื่อมวลชนจําเปนตองอาศัยการผลิ ตแบบอุตสาหกรรมสมัยใหม
จึงตองเปนธุรกิจที่ พึงพิงการลงทุน ดวยสาเหตุ นี้ทําใหผูที่จะถือกรรมสิทธิ์ในสื่อมวลชนมักจะเปนสมาชิ กของทุนขนาดใหญ
และขนาดกลาง ในขณะที่ทุ นขนาดเล็กไมประสบความสําเร็จในการแขงขันทางการตลาด และเมื่ อระบบตลาดขยายตัวมาก
ขึ้นนักธุรกิ จมีอํานาจทางการเงินสูงขึ้นความมั่งคั่งก็เริ่มกลายเป นที่มาของอํานาจ (บุญรักษ บุญญะเขตมาลา, 2537)
ขอเท็ จจริงดั งกลาวจึงอาจทําให เกิดความขัดแยงระหวาง 2 ประเด็นคื อ อุดมการณทางวิ ชาชีพกับอุดมการณ ของ
เจาของกิจการ และหากนําประเด็ นที่นาสนใจดั งกลาวมาศึกษากับการบริ หารสถานีโทรทัศน Money Channel ซึ่ งจัดเปน
สถานีโทรทัศนผานระบบดาวเทียมหรือทีวีดาวเทียมที่จัดตั้งขึ้นเนื่องในโอกาสการกาวเขาสูทศวรรษที่ 4 ของตลาดหลักทรัพย
แหงประเทศไทย (SET) เพื่อเปนแหลงขอมูลทางการและปฐมภู มิที่มีความนาเชื่ อถื ออีกแหลงหนึ่งของประเทศไทย มุงเนน
บทบาทเชิงรุกในการให ความรูแก ประชาชนในเรื่องเศรษฐกิ จและการลงทุนมากยิ่ งขึ้ นเพื่ อวางรากฐานในการสร าง
“วัฒนธรรมการลงทุน” หรือ Investment Culture ให กับคนไทย และเริ่มออกอากาศครั้งแรกเมื่ อวันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2548