การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัยทักษิณ 2559 - page 106

105
บทนา
ผักตบชวา (Eichhornia crassipes) และ จอกหูหนู ( Salvinia sp.) เป็นพืชลอยน้้ าที่ติดอันดั บ 1 ใน 10 ของวัชพืช
ร้ายแรงของโลก เนื่องจากเจริญอย่างรวดเร็วจนส่งผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมแก่การด้ารงชี วิตของมนุษย์ เช่น ขัด
ขวางทางระบายน้้า เร่งอัตราการระเหยของน้้า ท้าให้ปริ มาณออกซิเจนในน้้าลดลงมีผลให้สั ตว์น้้า เช่นปลาลดจ้านวนลง เป็น
แหล่งเพาะพันธุ์ ยุงและสัตว์น้าโรคต่างๆ ด้วยเหตุนี้ผั กตบชวา และจอกหูหนูจึงถู กมองเป็นโทษมากกว่าประโยชน์ อย่างไรก็ตาม
มีบางรายงานพบว่ า พืชน้้าทั้ ง 2 ชนิด มีสรรพคุณทางยา แก้พิษ ขับลม ทาแก้อั กเสบได้ดีอี กด้วย ทะเลน้อยเป็นพื้นที่ชุ่มน้้าแห่ง
หนึ่งที่มีความสมบรูณ์ เป็นทะเลสาบน้้าจืด ตั้ งอยู่ในอ้าเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง เนื่องจากได้ รับอิ ทธิพลของลมบกและลม
ทะเล ส่งผลให้การกระจายพันธุ์ ของพืชมีความหลากหลาย เช่น ผักตบชวา จอก แหน สาหร่ายต่ างๆ กระจูด กก ย่านลิเภา และ
บัว เป็นต้น จากการส้ารวจพบว่าผักตบชวาและจอกหูหนู เป็ นวัชพืชที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อการด้ารงชีวิตของชาวบ้านที่อาศัย
อยู่บริ เวณ ทะเลน้อย ส่งผลให้น้้าเน่าเสีย แหล่งน้้าตื้นเขิน และ ส่งผลต่อสัตว์น้้าต่างๆ งานวิจัยนี้จึงสนใจพื้นที่ในเขตทะเลน้อย
เป็นพื้นที่ศึกษา
ราเอนโดไฟท์เป็นเชื้ อราที่อาศัยอยู่ ในช่องว่างระหว่างเซลล์ของล้าต้น ใบ ก้านใบ ราก รวมถึงเมล็ดของพืช โดยไม่
ก่อให้เกิ ดอาการของโรคใดๆ กับพื ชที่อาศัยอยู่ นอกจากนี้ ยังมีความส้าคั ญต่อพืชที่อาศัยอยู่ โดยช่วยเพิ่มความสามารถในการ
ต้านทานศัตรูพื ชต่างๆ ซึ่งในปัจจุบันพบว่ าราเอนโดไฟท์เป็นแหล่งของสารออกฤทธิ์ที่ส้ าคัญทางด้านการแพทย์ที่สามารถสร้ าง
สารทุติยภู มิที่มีฤทธิ์ ทางชีวภาพและสามารถน้ ามาใช้เป็นยารั กษาโรคได้ และในปัจจุ บันพบว่าการใช้ยารั กษาโรคก้าลังประสบ
ปัญหาการดื้อยา เชื้อดื้ อยาปฏิชีวนะที่ ส้าคัญ ได้ แก่ vancomycin-resistant Enterococcus (VRE) (E. faecium และ E.
faecalis) , methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA), carbapenem-resistant Acinetobacterbumanii ,
Pseudomonas aeruginosa, Escharichia coli และ Salmonella typhi
จากปัญหาดังกล่าวท้าให้มีความต้องการสารต้านจุลิ นทรีย์ และสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพชนิดใหม่ๆ มากขึ้น โดยเฉพาะ
ราเอนโดไฟท์ที่ แยกได้จากผักตบชวาและจอกหู หนูมีความน่าสนใจอย่างมาก เนื่ องจากพืชน้้าทั้ง 2 ชนิดสามารถปรับตัวเข้ ากับ
สภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมได้ดี เป็ นพืชล้มลุกที่ มีอายุ อยู่ได้หลายปี เป็ นวัชพืชที่ไม่ได้ถูกน้ ามาใช้ประโยชน์ใดๆ ส่งผลกระทบต่อ
การด้ารงชีวิตของมนุษย์ และสัตว์ชนิ ดต่างๆในทะเลน้อย รวมถึงในปัจจุบันยั งไม่มีการศึ กษาราเอนโดไฟท์จากพืชดังกล่าว ซึ่ง
อาจจะพบราเอนโดไฟท์ชนิดใหม่ และสามารถน้ามาใช้ผลิตสารต้านจุลินทรี ย์ก่อโรคในคนได้
วิธีการวิจัย
1. การเก็บตัวอย่ างและการแยกเชื้อราเอนโดไฟท์
สุ่มเก็ บตัวอย่างผั กตบชวาและจอกหูหนู บริเวณทะเลน้อย จังหวัดพั ทลุง น้าตั วอย่างพืชมาแยกราเอนโดไฟท์ โดย
ก้าจัดเชื้อบริเวณผิว (แช่ ใน 10% Ethanol 3นาที, 3% Sodium hypochlorite 10 วินาที และ 10% % Ethanol 3นาที)
น้ามาล้างด้วยน้้ ากลั่นปราศจากเชื้อ ซั บให้แห้ง วางตั วอย่างบนอาหาร corn meal agar (CMA) ที่เติมยาปฏิ ชีวนะ
tetracycline และ ampicillin 50 mg/L บ่มที่อุ ณหภูมิห้อง 7-14 วัน ท้าการสังเกตผลทุ กวัน ตัดเส้นใย hyphal tip ภายใต้
กล้องจุลทรรศน์ เพาะบน potato dextrose agar (PDA) ที่ไม่เติมยาปฏิ ชีวนะ จากนั้นบ่มที่อุณหภูมิห้อง จนได้เชื้อบริสุ ทธิ์