เอกสารการประชุมวิชาการและนำเสนอผลงานวิจัย ครั้งที่ 21 / 2554 (Oral) - page 255

2
บทนา
ราข้าวเป็ นผลพลอยได้จากระบวนการสี ข้าว ในราข้าวมี น้ ามันอยู่ประมาณ 20% ซึ่ งองค์ประกอบของกรด
ไขมันที่มีประโยชน์ต่อร่ างกาย ประเภทกรดไขมันไม่อิ่ มตัว และกรดไขมันที่ จาเป็ นอยู่มาก เช่น กรดโอลิ อิก 42.5%
ลิ โนเลอิก 39.1% และปาล์มิติก 15% ส่วนกรดไขมันที่มีน้อย เช่น กรดสเทียริ ก 1.9% ลิโนเลนิก 1.1% ไมรี สติก 0.2%
และบีเฮนิ ก 0.20% นอกจากนี้ ราข้าวยังประกอบด้วยไฟโทเคมี คัลที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพหลายชนิด เช่น วิ ตามินอี
แกมมาออไรซานอล สารประกอบฟี นอลชนิ ดต่าง ๆ อยู่ในระดับสู ง ซึ่ งสารต่ าง ๆ เหล่านี้ มีคุณสมบั ติในการต้านอนุมูล
อิ สระ ซึ่ งเป็ นสาเหตุของการเกิ ดโรคร้ายแรงหลายชนิ ด เช่น โรคมะเร็ ง โรคหัวใจ โรคความดันโลหิ ตสูง เป็ นต้น การที่
น้ ามันราข้าวมีคุณลักษณะที่ดี ต่อสุขภาพดังกล่าว ส่งผลให้ ผู้ บริ โภคได้หันมาให้การยอมรับน้ ามันข้าวมากยิ่งขึ้ น ส่งผลให้
มีการผลิ ตน้ ามันราข้าวในรู ปแบบของผลิตภัณฑ์ ต่าง ๆ เช่ น อาหารเสริ ม น้ ามันสาหรั บปรุ งอาหาร เครื่องสาอาง และ
ผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุ ขภาพชนิดต่าง ๆ
วิธีการสกัดโดยการบี บอัดเชิงกล เป็ นการอัดแบบวิธี ธรรมชาติ ใช้กับพืชน้ ามันที่มีปริ มาณสู ง เครื่ องมือที่นิ ยม
ใช้ส่ วนใหญ่เป็ นแบบ Hydraulic Pressure Extractors หรือใช้แบบ Screw Type Expeller เป็ นการอัดโดยใช้หลักการ
เปลี่ยนปริ มาตรของวัตถุดิบที่ เคลื่ อนที่ไปตามร่ องเกลียว กระบวนการสกัดน้ามั นด้วยการบีบอัดแบบสกรู ขึ้ นอยู่กับชนิ ด
และปริ มาณของพื ชน้ ามัน ปริ มาณความชื้ น และการทาความสะอาดของเมล็ดพื ชน้ ามันก่ อนการสกัด เนื่ องจาก
เทคโนโลยีการสกัดน้ ามันแบบบีบอัดด้วยสกรูมีเทคโนโลยีการใช้งานที่ไม่ซับซ้อน ค่ าใช้จ่ายในการดาเนิ นงานและซ่อม
บารุ งต่า จึงเหมาะสมที่จะนาไปใช้กับการสกัดน้ ามันราข้าวสังข์หยดสาหรั บกลุ่มเกษตรกรและผู้ ประกอบธุรกิ จขนาด
กลางและขนาดย่อม คมสันต์ (2550) รายงานการผลิตน้ ามันราข้าวโดยวิธีบี บเย็นด้วยเครื่ อง สกรู เพรส พบว่าปัจจัย
สาคัญที่ สุดของการประสบความสาเร็ จในการผลิตน้ ามันราข้าวโดยวิธีบี บเย็น คือ วัตถุดิ บ ได้แก่ พันธุ์ข้าว ความสะอาด
ของรา ประเภทของรา ขนาดและประเภทของโรงสี การเตรี ยมวัตถุดิ บก่อนการบี บอัด เช่น การอบ และควรจะนารามา
สกัดน้ามันภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง แต่อย่างไรก็ตาม ผู้ประกอบการยังคงประสบปัญหาหลักในด้านคุณภาพ
ของน้ ามันราข้าวสั งข์หยดที่มีค่ากรด และค่าเปอร์ ออกไซด์ที่ สูงกว่ามาตรฐานน้ ามันราข้าวดิบสาหรับการบริ โภค
สาเหตุ สาคัญที่น้ ามันราข้าวสังข์หยดบีบเย็ น มีค่ากรด และค่าเปอร์ ออกไซด์สู งกว่ ามาตรฐาน อาจจะเกิ ดจาก
ปฏิ กิริ ยาเคมี ของน้ ามันในระหว่างกระบวนการแปรรู ป ซึ่ งปฏิ กิริ ยาเคมี ของน้ ามันดังกล่าว สามารถเกิดขึ้ นได้
เนื่องจากการทางานของเอนไซม์ที่ อยู่ในราข้ าว เช่น เอนไซม์ไลเปส (lipase) และเอนไซม์ไลพอกซิ จิเนส
(lipoxygenase) นอกจากนี้ การปนเปื้ อนของโลหะหนั ก การสัมผัสกับแสง และอากาศ ก็เป็ นปั จจัยสาคัญที่
สามารถเร่งให้ เกิดปฏิกิริ ยาเคมีของไขมัน ซึ่ งส่งผลต่ อการเพิ่มค่ากรด และค่าเปอร์ออกไซด์ (นิ ธิ ยา, 2548) เพื่อให้
ได้น้ามันราข้าวสังข์หยดบีบเย็นมีคุณภาพและยังคงคุณค่าทางด้านโภชนาการ ในการวิ จัยนี้ จึ งมุ่งเน้นในการใช้
ความร้อนแก่ราข้าวโดยวิธี ที่สามารถดาเนิ นการได้ง่ายในการประกอบธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่ อม เพื่อยับยั้ ง
กิจกรรมของเอนไซม์ที่เป็ นสาเหตุ ของการเพิ่มค่ากรดและค่ าเปอร์ออกไซด์ของน้ ามันราข้าวสังข์หยดบีบเย็น